62
Vereeniging ware het onverdedigbare weelde geweest een Nederlandsche
pers te doen zwoegen ten einde vertaalde modellen te kunnen toezenden.
Waar in Anw. IX formulieren worden ontmoet vallende buiten de
aangenomen begrenzing dezer beschouwingen, zal er, in stede van ze
bloot te vermelden, in meerdere of mindere mate de aandacht op
worden gevestigd, ook wijl de uitgave van 1894 in menig opzicht
afwijkt van die van het jaar 1881.
Trig. Form. I. Winkelregister.
Dit formulier kreeg in ons land al eenig burgerrecht, in de divisie
Leeuwarden is een in alle opzichten overeenstemmend Nederlandsch
model in gebruik; de divisie Arnhem wijzigde het Pruisische model,
zonder het evenwel te verbeteren.
In het Arnhemsche formulier zijn weggelaten de kol. 5, 8 en 11,
terwijl kol. 6 de onderafdeeling bestemd tot invulling der graden
moet missen.
Het weglaten der kol. 5 en 8 zal voor menigeen het zoeken van
het gemiddelde dat in kol. 9 moet worden ingevuld bemoeilijkenm. i.
een voldoende reden om de kol. te behouden.
Bij Anw. IX Regehi sum Trig. Form. I. 15 is het buiten werking
stellen der kol. 5 en 8 toegestaan, het Nederlandsch model legt ons
deze uitzondering als verplichting op.
Het weglaten van kol. 11. is stellig een nadeel. In Regeln zum
Trig. Form. I. 17 wordt voorgeschreven:
„het gemiddelde uit alle waarnemingen wordt bij reïteratie waar
neming der richtingen in den regel in Trig. Form. 2 afgeleid;
„bij repetitie waarneming der richtingen daarentegen onmiddellijk
„berekend uit het herleid gemiddelde, (kol. 10) door deeling door het
„in kolom. 2 van Trig. Form. 1. opgegeven aantal der plaats gehad-
„hebbende waarnemingen, en in kol. 11 van het Trig. Form. 1 inge
schreven.
Het Arnhemsche formulier is door het weglaten van kol. 11 nagenoeg
ongeschikt geworden voor repetitie waarnemingen.
Dat we in dat formulier de onderafdeeling van kol. 6 moeten
missen is evenzeer bedenkelijk, een fout van vijf of tien graden zal
men te laat ontdekken, tenzij men zooveel waarnemingen doet dat
door onderlinge vergelijking de begane dwaling reeds aan het licht komt.
