39
b. de meerdere uitgaaf waartoe de onteigende gedwongen wordt,
wil hij zich ten behoeve van zijn bedrijf een gelijksoortig perceel
aankoopen, de verkooper toch kan op hem als gedwongen kooper
druk uitoefenen,
c. een billijk bedrag voor de waarde die zijn grond als ruw bouw
terrein vertegenwoordigt
nog eenige andere factoren zouden in verband met plaatselijke
omstandigheden op te noemen zijn, doch kunnen als niet den
doorslag gevend hier over het hoofd worden gezien.
Met behulp van het vastgestelde uitbreidingsplan is het totaal
bedrag, dat het vijfvoud der landhuishoudkundige waarde in geen
geval zou mogen te boven gaan zonder moeite te berekenen.
Tegelijk met het uitbreidingsplan stelt men nu reeds als regel
vast het karakter, dat de te verrijzen huizenblokken zullen dragen,
in de toekomst zal hiervan niet alleen niet worden afgeweken, het
beginsel zal nog sterker op den voorgrond treden.
Het is dus mogelijk zonder dat ook nog maar een enkel huis
verrees, vrij nauwkeurig de grootte der huuropbrengst te bepalen
van een eenmaal volgebouwd blok.
Voor een blok arbeiderswoningen kan men die som afleiden,
zoodra men weet, wat onder normale loonverhoudingen aan huur
mag worden geeischt, zonder den kleinen man, zooals nu helaas
veel geschiedt, uit te buiten.
Kapitaliseert men de huuropbrengst dan zal men een bedrag
vinden waarin opgenomen zijn: de ondernemerswinst, de kosten
van bouwmaterialen, de arbeidsloonen, de jaarlijksche afschrijving,
de eventueele kosten van overdracht en behalve nog andere niet
te venvaarloozen factoren de waarde van den grond.
Al die factoren zijn in geld uit te drukken uitgezonderd de laatst
genoemde, die door aftrek moet worden verkregen, en tegen de
landhuishoudkundige waarde moet worden vergeleken, om, naar
gelang van omstandigheden tot het vijfvoud daarvan verhoogd of
tot die limiet verminderd te .worden.
De 8 en 9, handelende over geldelijken steun van gemeente
wege en geldelijken steun van Rijkswege, kunnen den weg wijzen
om aan bij te passen bedragen te komen.
Indien men tegenwerpt dat de toepassing van het te berde ge
brachte denkbeeld nog al omslachtig zal wezen, verliest men uit
het oog, dat al de genoemde berekeningen door particuliere onder-
