151
staaf gelegen, waaraan door middel van een kleinen ketting een
papierklem is verbonden, die het boveneinde der voor het onder
zoek vertikaal te spannen proefstrook grijpt. De onderste papier
klem wordt door aan een handrad te draaien naar beneden ge
trokken.
Gehoorzamende aan de uitgeoefende kracht, wijkt het gewicht
naar links uit, daarbij vertikaal stijgende, onder steeds toenemenden
weerstand, tot de papierstrook afscheurt.
Het dalen der benedenste papierklem brengt ook den hefboom,
die de rekking meet in beweging, wijl op dien hefboom een getande
stang werkt, verbonden aan een langs de vertikale staaf op en
neergaand glijstuk, waaraan de onderste papierklem is bevestigd.
De wijzer van dezen laatsten hefboom doorloopt een grooter weg
dan de wijzer van den gewichtshefboom, omdat de elasticiteit van
het papier geëlimineerd door de getande stang geen invloed
op de verplaatsing kan uitoefenen.
Het verschil in stand der hefboomen bepaalt dientengevolge de
rekking, die zooals reeds werd opgemerkt in millimeters
wordt afgelezen.
Op het oogenblik dat de samenhang der papiervezels wordt ver
broken staat het instrument automatisch stil.
Met een strookensnijder en drie verschillende gewichten is het
compleet; op de breukbelastingschaal zijn drie verdeelingen aange
bracht, voor ieder gewicht één.
Vinden wij nu met behulp van een der beschreven instrumenten,
voor de breukbelasting van een proefstrook van 18 c.m. lengte
steeds bij 15 m.rn. breedte en een gewicht van 0,36 gram,
een bedrag van 10 kilogram, dan wil dat zeggen dat de scheur-
lengte 5000 M. bedraagt, want:
S b, voor het gekozen geval S 10000, geeft S 5000.
Het tweede gedeelte van het physisch onderzoek betreft de be
paling van den weerstand tegen verfrommelen en wrijven.
Men heeft getracht ook hiervoor een apparaat samen te stellen,
doch is, wijl het niet voldeed, teruggekeerd tot de appreciatie met
de hand.
Het papier wordt eenige malen opgerold, afgerold en tegelijkertijd
