173
Naast dat alles is nog noodig de kennis van heigeen de niet juridisch
geschoolde, van hetgeen het volk in het algemeen zich als recht denkt,
zich voorstelt dat recht is of recht moest zijn, dat is dus de kennis van
het volks-recktsbewustzijn. Voorts kennis van allerlei sociale belangen en
behoeften van het practische leven; in verhand met ons onderwerp bijv.
die, betrokken bij het hypotheek-kadasterkantoor. Die kennis verkrijgt
men uit al die folianten niet.
Heeft nu de Commissie, alvorens over de regeling der hoofdpunten van
haar Ontwerp eene beslissing te nemen, een onderzoek ingesteld naar
dat rechtsbewustzijn, naar die belangen en behoeften, zooals bijv. is ge
schied in Frankrijk, waar de Commission extra-parlementaire du cadastre
eene enquête instelde om te weten te komen, hoe de bevolking dacht over
landverlegging (remenibrement), over verplichte afbakening der eigen
dommen, enz.?
«Heeft de commissie onderzocht hoe het volk denkt over een rechts-
bedeeling, krachtens welke den kooper het door hem gekochte onroerend
goed wordt ontnomen, niet omdat zijn akte niet in orde zou zijn of de
kooper niet in het bezit was of niet algemeen als eigenaar bekend stond,
maar omdat, misschien vele jaren na den verkoop, bleek, dat de titel
waarbij de verkooper of een zijner voorgangers verkreeg, niet in
orde was?
«Heeft de commissie onderzocht of het volk ook slechts de mogelijk
heid onderstelt, dat het niet kan afgaan op een certificaat van onbezwaard
heid, door den hypotheekbewaarder geteekend en afgegeven, dat een, op
grond van dat certificaat als onbezwaard gekocht perceel niet alleen be
zwaard kan zijn, doch dat de kooper en niet de hypotheekbewaarder
daarvan de dupe wordt?" (Tijdschrift v. privaatrecht enz., I. hl. 288;
Tijdschr. v. had. en ïandm., XVI, bl 186).
Het blijkt niet, dat zulks is geschied of dat het denkbeeld ook slechts
te berde is gebracht.
Rekende misschien de Commissie zulk een onderzoek overbodig, omdat
hare leden op de hoofdpunten eensgezind waren en op dien grond ver
moedden, dat hunne zienswijze wel zou overeenkomen met de volks
overtuiging?
Het tegendeel is waar. Juist omtrent de hoofdzaak, de keus tusschen
een positief en een negatief stelsel van openbaarheid van den grondeigen
dom, bleek van een diepgaand en niet te overbruggen verschil van
gevoelen.
In het geleidend schrijven bij haar Ontwerp zegt de Commissie:
«Onderwerpen als die van Bezit, van Eigendom, van Hypotheekrecht
twee laatstgemelde in verband met het bestaande kadaster van
Beklemming enz., konden geen punten van herziening uitmaken, zonder
