zeide: «Het is geen zeldzaamheid in de gemeente mijner inwoning
zou ik ze kunnen aanwijzen, in liet Noorden zijn zij talrijk dat aan
de gebouwen, tot uitoefening van den landbouw benoodigd, verbonden
zijn min of meer kostbaar ingerichte woningen, waarvan men sommigen
veilig met den naam villa kan bestempelen, en wanneer nu de Kamer
besluit, voorgegaan door de Regeering, om die lokalen, die ruimten alleen
voor het landbouwbedrijf benoodigd, met een laag percentage aan te
slaan, heb ik daar vrede mee, maar niet wanneer dit wordt toegepast
op groote woningen, niet voor den landbouw benoodigd, maar waaraan
toevallig het landbouwbedrijf verbonden is.
«De Commissie van Rapporteurs heeft dit, naar mijn bescheiden meening,
geheel voorbijgezien."
De heer Bastert betreurde het, dat de Commissie van Rapporteurs
iets dergelijks wilde, gegeven den grooten invloed, die van zulk een
Commissie uitgaat.
Er waren anderen, die dat gevaar denkbeeldig noemden en de heer
van Dedem ofschoon die zich natuurlijk in deze bijzonder interesseerde
voor het ontlasten der boeren, zeide dan ook, dat dergelijke gebouwen
niet behoorden tot de hoeven.
Ik lees daar«Is zulk een gebouw aan de bedrijfsgebouwen verbonden
en vormt het daarmede een geheel, dan valt het er onder; maar in den
regel is dit niet het geval."
De heer van Dedem vergiste zich hierin schromelijk en hij zal dat
thans gemakkelijk kunnen, ja moeten erkennen. Men was niet op de
hoogte van den toestand der boerenplaatsen door het geheele land. Nu
is gebleken, dat door deze regeling de groote boeren ontzaglijk worden
ontlast, terwijl daarentegen burger- en arbeiderswoningen zeer worden
bezwaard in de belasting.
Wij leven in een tijd van aanschouwelijk onderwijs en wanneer het
plan doorgaat, dat dezer dagen geopperd is, om dien troonhemel weg te
nemen, zal het de vraag kunnen zijn of er geen vlak voor lichtbeelden
moet worden opengelaten. Het is een tijd van propaganda »in woord
en beeld."
En nu heeft de ijverige commissie tot herziening van de belastbare
opbrengst aan de Kamer gezonden een aantal fotografieën, die op de
griffie zijn gedeponeerd, maar uit welk graf ik ze even gehaald heb om
aan de Kamer des te beter te kunnen laten zien, wat men in 1897
gedaan heeft. Men zal daarin zien boerenplaatsen, die, zooals de heer
Bastert zeide, volkomen den naam van villa's kunnen dragen. Hier
heb ik een plaats uit de gemeente Noorddijk, vroeger geschat op ƒ325,
nu geschat op 20, misschien 200. Dat is niet de schuld van de
schatters, men kan niet, als sommigen, zeggen dat er verkeerd geschat
