214
een koord zonder eind, op het raampje, binnen 't welk het kompas
moet blijven inspelen.
Voor de volgende beschrijving der onderdeelen raadplege men
de bijgevoegde plaat, waarop de fig. 1 en 3 niet op maat zijn.
Door le draaien aan knop K (tig. 3) draait een vierkante doos,
bestaande uit twee evenwijdige vlakken n.l. het planchet PI. over
spannen met papier, en het matglas M. Die draaiing wordt dooi het
koord, dat meer of minder gespannen kan worden, overgebracht van
planchetschijf S' op kompasschijf S". Deze schijven hebben gelijke mid
dellijn, zoodat doos en kompasraam R steeds gelijke hoeken draaien.
In het kompas draait het magneetstaafje om een verticale as.
Het zwaartepunt van dit staafje kan door verplaatsing van een
schroefmoertje (zie fig. 3) zoodanig worden gesteld, dat de resultante
van zwaartekracht en verticaal aardmagnetisme met die as samen
valt. Het schudden onder het loopen heeft dan geen invloed op
den stand der magneetstaaf; deze speelt in als zij binnen het ver
ticale raampje staat en dus van boven niet zichtbaar is. De uit
wijkingen worden beperkt tot de stootpilaartjes, zie P in fig. 3,
P1 en P2 in fig 4.
De „recorder" (fig. 2) hangt tusschen de evenwijdige vlakken dei-
doos en wel legen het planchet met het scherpgetande perforeerrad
P, tegen het matglas met de beide wieltjes W en behoudt steeds
een verticalen stand door het looden staartstuk St. Bij draaiing
der doos schuiven de wieltjes W langs het matglas, de scherpe
tand van het perforeerrad P blijft daarbij in hetzelfde punt in het
papier drukken. Eene lijn door dit punt loodrecht op de even
wijdige vlakken getrokken gaal door een oriënteeringsstip O, die
door het matglas heen zichtbaar is.
Tengevolge der schokkende beweging van het loopen gaan de
hamers H bij eiken pas op en neer. Zij werken samen op een
hefboom, welks korte arm verbonden is aan den spiraalveer V.
Die beweging wordt, ongeveer als de slingerbeweging in een uur
werk, overgebracht op een palrad. Men zou die beweging direct
op het perforeerrad kunnen overbrengen, zooals in fig. 1 schema
tisch is voorgesteld, om het principe van den recorder te verdui
delijken. Dan echter zou de beweging te snel zijn in verband met
de beperkte oppervlakte van het planchet. Daarom heeft eene
vertraagde overbrenging plaats door het palrad A (fig. 2) op welks
as het perforeerrad grijpt in een schroef zonder einde.
