69
meter aan zijn papier stelt, kan ik mij best begrijpen, dat het ge
bruik van het onderzochte papier met bezwaren gepaard gaat.
„Handpapier, zooals B en C zijn, is dikwijls zeer ongelijk gelijmd
en ook zeer ongelijk van dikte, znodat de doorschijnendheid van
de verschillende vellen van één riem, in verband daarmede, ook
zeer verschillend zal zijn.
„In dat opzicht wint het machinale papier het zeker. Dat de
kaarten op A geteekend breken en niet frommelen, houdt verband
met den, voor de gebruikte grondstof, geringen weerstand tegen
kreukelen, die door mij als middelmatig werd opgegeven, terwijl
hij groot of zeer groot moest zijn.
„Toch is deze minder goede eigenschap niet altijd te wijten aan
een slecht fabrikaat, maar wel aan de eischen, die aan het papier
worden gesteld.
„Een sprekend voorbeeld hiervan waren de slechte muntbiljetten
van 10 gulden, die eenige jaren geleden in omloop waren. Naar
men mij verzekerde, was de grondstof wel le klasse, maar men
had zulke hooge eischen aan de deugdelijkheid van het watermerk
gesteld, dat de vezel geheel verwoest in het papier terecht kwam.
Misschien heeft de fabrikant voor A aan bizondere eischen moeten
beantwoorden, die het papier voor teekenpapier geschikt maken,
maar waardoor het zijn taaiheid heeft moeten inboeten.
„Voor B en C zou ik u in overweging willen geven eens een proef
te nemen met Normal 1 (Duitsch) of Normaall A van de Konink
lijke Papierfabriek te Maastricht."
Ook omtrent den prijs van het papier gemerkt A, die ons zeer
hoog toescheen, heeft de heer Ferman zich geuit.
Hij teekent over dit onderwerp in een van zijn brieven aan:
„De prijs van 0.70 per vel is schreeuwend hoog. Dat komt
uit op 4.65 per K.G. Ik wist niet dat dergelijke prijzen nog
werden besteed."
„Wordt dit papier aanbesteed of zoo maar gegund."
Deze uitlating maakte ons verlangend te weten tot welk bedrag
de prijsnoteering in billijkheid dan wel mocht gaan, vooral, omdat
de werkelijke prijs nog veel hooger is dan ƒ0.70, in aanmerking
genomen, dat door den Staat op het bureau van onderzoek te
'sHage een beheer wordt gevoerd, dat zich laat omrekenen in een
bate, die aan den fabrikant ten goede komt.
