30
enkele nieuwe opgenomen. Bij de regeling op de voorwaarde dat
de horizontale as loodrecht op de verticale moet staan, wordt bij
de methode b op pag. 232. „Projektion auf eine horizontale Latte
in beide kijkerstanden thans geeischt, dat de eerste as zuiver ver
ticaal moet gesteld zijn.
Deze eisch, die in den vorigen druk niet voorkomt, is geheel
onnoodig. Bij het onderzoek naar den loodrechten stand van
vizierlijn op tweede as zou nog als eisch kunnen gesteld worden,
dat het richtpuut niet te dichtbij mag gelegen zijn, omdat eene
mogelijke excentrische plaatsing van den kijker zich anders zou
kunnen doen gevoelen.
In 69 wordt voor de coördinaten-berekening in het net van
meetlijnen een uitgewerkt voorbeeld ingelascht, waarbij ook eenige
wenken worden gegeven voor het gebruik van de rekenmachine;
verder wordt nog de coördinaten-berekening opgenomen voor een
zelfstandig bepaalden vierhoek met diagonalen.
Ter bepaling van een punt door achterwaartsche snijding is eene
methode opgenomen, die geschikt is voor de rekenmachine. Het ver
dient opmerking, dat deze methode voor gewone berekening ook
hier te lande sedert ongeveer 25 jaren in toepassing wordt gebracht.
Een verder gebruik van de rekenmachine wordt besproken op
bladz. 405 voor het geval van polygoon-berekening.
Bij de waterpasinstrumenten is thans een plaats ingeruimd aan
eene constructie van Wolz in Bonn, met zijwaarts aangebrachten
spiegel voor aflezing van hel niveau en verdeelden trommel voor
het meten en uitzetten van hellingen in procenten.
Een nieuwe waterpasbaak met deelstrepen in gebruik bij de
Pruisische „Landesaufnahmë'is in 112 opgenomen en het gebruik
daarvan in 121 nader besproken. De door Cohen Stuart voor
de Nederlandsche nauwkeurigheidswaterpassing ingevoerde methode,
waarbij op het midden van een schaaldeel wordt gericht en de
uitwijking der luchtbel wordt afgelezen, is indertijd overgenomen
door het Geodetische Instituut, later door de Pruisische bureaux
voor de waterpassingen en waarnemingen der waterhoogten, en ook
voor de waterpassingen van de trigonometrische afdeeling der
«Landesaufnahme". Thans is echter door laatstgenoemd lichaam
het richten op het midden van het veld vervangen door het instellen
