54
om de van te voren op het papier getrokken meridiaanlijnen, die
Door plaatsing van het kompas op eene hoogte van ongeveer
2.5 d.M. boven de doos is de storende invloed van het rijwiel-
magnetisme, voor zooverre als ik met de door mij beproefde rijwielen
na kon gaan, onschadelijk gemaakt. Nu restte nog slechts het
dempen van de schokken en trillingen. Deze bleken van geheel
anderen aard te wezen dan de schokken, waarin bij denpedograaf
onder het dragen door een voetganger voorzien moest worden, en
waar een kompas-naald met „vaste-as" al dadelijk volkomen succes
verwierf. Op het rijwiel bleek dit systeem nog verre van voldoende
en moest, na eene lange serie min of meer onbevredigende proeven
met allerlei modellen van naalden, de aandacht gevestigd worden
op het statief zelf, teneinde te trachten de schokken door uitputten
onschadelijk te maken. Op het eerste gezicht zou schijnen dat
hiervoor veering in loodrechte richting aangewezen was, doch bij
nader onderzoek bleek dat op de hoogte, waarop het kompas zich
boven den grond bevindt, de horizontale composante van de schokken
nog grooter is dan de verticale, en daar deze geen storenden invloed
hadden, bleek een statief waar de horizontale trillingen en wel
alleen die in de lengte-as van het rijwiel werden gedempt, voor
ons doel geheel voldoende. Het kompas is daarom gemonteerd op
een rechthoekig raam uit dik koperdraad, gebogen, zooals in Fig. 1
en 2 zichtbaar, dat aan het deksel van het toestel scharnierend
bevestigd is, zoodat het plat op de doos neergeslagen kan worden.
Het kompas is draaibaar boven aan dien rechthoek bevestigd, en
wordt door middel van twee zijdelings aangebrachte afzonderlijke
staafjes parallelogramsgewijze steeds evenwijdig aan het vlak van
het toestel gehouden. Het geheele systeem kan dus in de lengte-as
heen en weer slingeren, waarbij de wrijving over acht draaiende
door deksel en bodem van het
kompas zichtbaar zijn, evenwij
dig te stellen en te houden aan
de zwevende naalden. Dit is de
manipulatie, welke de waarne
mer gaandeweg verricht door
aan het handvat (U fig. 3) te
draaien.
Kompas-statief.
Kompasnaald.
Fig. 4.
