85
wordt dit dan'? Wanneer men bedenkt, dat men nu in Delft wenscht
te stichten vijf afdeelingen en naderhand de gelegenheid wenscht open te
houden om dat aantal nog te vermeerderen, wanneer men nagaat het
aantal professoren, dat werkzaam is in Delft afgetrokken die hoog
leeraren, die bij aansluiting zouden kunnen vervallen dan wordt de
geheele omvang, niet alleen wat het personeel, maar ook wat de laboratoria,
instituten en hulpmiddelen betreft, zoo groot, dat een ernstige disproportie
zou ontstaan tusschen de monsterfaculteit en de overige. Maar toch is
het niet uitsluitend die omvang, die mij beweegt aan een Hoogeschool
de voorkeur te geven. Wanneer de universitaire opleiding zoo wordt
uitgebreid, dat alles er onder begrepen wordt, dan heeft het ook nog
het bezwaar, dat bij de jaloezie van de Universiteiten onderling, elke
Universiteit zou vragen, wat aan de andere was gegeven. Waar Amster
dam zijn bevoegdheid heeft gekregen onder voorwaarde, dat men het on
derwijs in gelijken omvang zou geven als aan de Rijks-universiteiten, zou
men al spoedig de financiën van Amsterdam nog in meerdere ongelegenheid
brengen dan waarin zij reeds thans zijn. Maai' dat is toch niet het hoofd
motief, waarom ik aan een Hoogeschool de voorkeur geef en niet licht
zou kunnen medewerken tol opneming van deze studie aan de Universiteit.
Ik kan nu de Polytechnische School buiten rekening laten, omdat
gelijk de heer van Karnebeek zelf heeft gezegd men daar een gepre-
judicieerde quaestie heeft. Die school was in Delft, had daar een groote
inrichting en hulpmiddelen verkregen en er was iets voor te zeggen, om
dit niet voor afbraak te verkoopen en liever te voltooien, wat er was.
Maar dit alles raakt de quaestie van het principe niet.
De quaestie van het principe, die hier voor mij den doorslag geeft, is
deze, dat, mijns inziens, onderscheid moet gemaakt worden tusschen wat
is algemeene wetenschap en tusschen hetgeen is de applicatie of de toe
passing van het weten, op een bepaald deel van het oeconomische leven.
Men werpe mij daarbij niet tegen, dat de medische faculteit een faculteit
is, die zelf applicatie geeft, Zoo ik herinneren mag aan het werk van
Kant, waaruit ik gisteren citeerde, zal men het wel met Kant eens zijn,
dat de drie hoogste faculteiten een geheel andere origine en beteekenis
hebben, dan de twee lagere.
Het valt niet tegen te spreken, dat de letterkundige en wiskundige fa
culteiten oorspronkelijk geen faculteiten geweest zijn, maar uitsluitend
voorkwamen onder den naam van scolae artistarum en uitsluitend strek
ten voor de voorbereidende studiën, welke voor de drie eigenlijke facul
teiten van noode waren.
Nu geef ik toe, dat daarin langzamerhand wijziging gekomen is, maar
toch een wijziging, welke nooit verder strekt, dan dit, dat die faculteiten
mannen afleveren om onderwijs te geven.
