109
zijn in 1868 en 1869 een vijftal punten in de Lampongsche districten
met het net van Java verbonden; als tusschenpunten in straat
Soenda dienden de eilanden Krakatau en Sibesi; op die beide
punten zelf zijn echter geen hoekmetingen uitgevoerd. De bereikte
nauwkeurigheid was door de verschillende omstandigheden veel
geringer dan bij het hoofddriehoeksnet van Java.
In verband met de graadmeting zijn op tal van punten astro
nomische breedte- en azimutbepalingen uitgevoerd. De groolste
afwijking tusschen astronomische en geodetische breedte werd ge
vonden te Poelau Tindjil, zuid van Bantam, bijna 37"; op 2 punten
is de afwijking grooter dan 20"; op 14 grooter dan 10". Het grootste
verschil tusschen astronomisch en geodetisch azimut werd gevonden
te Djoeroeng Sapi in Oost-Java, het bedraagt bijna 8".
Van alle punten is trigonometrisch de hoogte boven het zee
oppervlak bepaald; men ging daarbij uit van een aantal nabij het
zeestrand gelegen driehoekspunten, wier hoogte boven halftij tijdens
de waarnemingen direct werd genieten; de hieruit voortvloeiende
onzekerheid met betrekking tot het gemiddeld zeeoppervlak bedraagt
slechts enkele decimeters.
Luguber genoeg toont spreker verder aan dat de tak van dienst
min of meer noodlottig was, want, toen de hoofdingenieur Oude
mans in 1875 Java had verlaten om den leerstoel voor de Astro
nomie aan de Universiteit te Utrecht te aanvaarden, werd het werk
voortgezet onder leiding van den ingenieur H. T. Soeters; deze
overleed in 1879; zijn opvolger G. Woldringh moest in het laatst
van 1880 wegens ziekte naar Nederland vertrekken en stierf te
Mentone. In het laatst van 1881 stierf de Geographische Dienst
door opheffing; de eigenlijke triangulatie was toen geheel voltooid;
van het programma waren nog een aantal breedte- en azimut
bepalingen en bovendien alle voorgenomen telegrafische lengte
bepalingen onuitgevoerd gebleven.
De opheffing van den Geographischen Dienst hield verband met
het voornemen tot overbrenging der triangulatiën naar den Topo-
graphischen Dienst, ressorteerende onder het Departement van Oorlog.
Bij de triangulatie van Sumatra, waarmede een aanvang zou worden
gemaakt, en die alleen als grondslag voor de topographische op
neming zou dienen, zou daardoor een beter verband tusschen de
triangulatie- en de opnemingswerkzaamheden worden verkregen,
dan op Java het geval was geweest. De toenmalige chef van den
