74
tot een ander bouwstelsel onmogelijk maakt; om iets te noemen
ontwateringen; of den aanleg van bouwland tot weide of hooi
land, tot omheinde boomgaarden en dergelijke.
Grootere boerderijen zijn er, welker velden allen samenhang
missen en gedeeltelijk op verren afstand vair de plaats gelegen zijn.
En zoo voorts. Zoo werd er ons eene genoemd, welker gronden,
een totaal van 35 H.A., verdeeld liggen in 78 perceelen, heinde en
ver in de omgeving verspreid."
Omtrent het nog steeds voortbestaan van de door de staats
commissie bedoelde ongunstige toestanden, welke met de historische
ontwikkeling van de gemeenten samenhangen, kan geen twijfel
bestaan; ook heden nog zijn zij aan te wijzen. Overal waar van
oudsher niet het afzonderlijk hoevenstelsel, maar het Germaansche
dorpstelsel in zwang is geweest waar men, zooals in het geheele
oosten van ons land, in WesterwoldeDrentheeen deel van Overijsel
en Gelderlandde komdorpen vindt met om den brink de hoeven
gebouwd treft men ook eene groote verbrokkeling aan van het
grondbezit. De bouwlanden van den boer liggen over de esschen
of de enken overal verspreid, in allerlei strooken verdeeld; zoo van
een wegennet al kon worden gesproken, is het althans een net met
groote mazen, met het gevolg, dat in vele gevallen het eene perceel
nog met de erfdienstbaaarlieid van weg ten behoeve van het andere
is bezwaard. Kortom alles wijst er daar op, dat er eene bebouwde
mark heeft bestaan, waarvan reeds in vroege tijden de verdeeling
onder de gebruiksgerechtigden heeft plaats gehad, naast de on
bebouwde cl.w.z. niet als akkerland gebezigde mark, die in
de vorige eeuw als gevolg van de bepalingen der oude of der nieuwe
Markenwet is verdeeld.
Wat overigens deze onbebouwde marken betreft, indien men
mag afgaan op de beschouwingen in eene zeer belangrijke nota over
de Markenwet, die indertijd van wege het Nederlandsch Landbouw-
comité is gepubliceerd dan heeft in vele gevallen de verdeeling van
de markegronden op zoo onoordeelkundige wijze plaats gevonden, dat
op deze verdeelde gronden ruilverkaveling allereerst moest kunnen
worden toegepast. In de nota wordt dit zonderling resultaat van
de werking der Markenwet hieraan toegeschreven, dat die wet tot
Als bijlage van een rapport der commissie „Ontginning" omtrent maat
regelen tot bet verkrijgen van beter afgeronde eigendommen.
