158
Nauwkeurige opmeting «tot op voet en duim» en zorgvuldige
schatting werden voorgeschreven, het toekomstige gebruik van
den grond kon echter niet worden voorzien, noch daarmee rekening
gehouden.
Voor de schatting der bouwlanden werd in elk district een
commissie ingesteld.
Klaarblijkelijk heeft de wetgever van 1802 geen groote verwach
tingen gehad van de juistheid der uitkomsten, immers de vroegere
belastingen van 1688 zouden onveranderd blijven voortbestaan
en alleen voor de verhooging worden aangevuld naar de nieuwe
schatting, de oude belastingen werden alzoo beschouwd als ge
vestigde grondrenten, in den loop der tijden bij overdracht van
den eenen op den anderen eigenaar overgegaan.
Ten opzichte van de steden bepaalde de verordening van 1802,
dat de bewoonde oppervlakte naar de werkelijke woonruimte
zou worden belast, alzoo naar de som der grondoppervlakten
van de verschillende verdiepingen.
De resultaten, kwamen in 1843 in toepassing na eene voorbe
reiding van 40 jaren; de kosten bedroegen 2,2 millioen kronen.
De oude belasting bleef naast de nieuwe grondbelasting voort
bestaan, deze laatste vormde met de gebouwenbelasting de aan
vulling.
Een principieele strijd is later ontstaan over de beteekenis der
oude belasting; vormt deze een belasting of wel een grondrente?
Werd het laatste aangenomen, dan zouden de landelijke eigen
dommen moeten worden beschouwd als geen belasting te betalen
en dus, vergeleken met de stedelijke eigendommen in zeer voor-
deelige omstandigheden te verkeeren.
De gebreken van het oudste kadaster zijn reeds aangestipt,
ook het nieuwe van 1843 was er niet op ingericht om rekening
te kunnen houden met de snelwisselende economische verhoudingen
van de tweede helft der negentiende eeuw. De verkeersmiddelen,
vooral de spoorwegen, zijn aan de verschillende eigendommen in
zeer ongelijke mate ten goede gekomen.
De verbetering van den landbouw is mede foor verschillende
perceelen zeer ongelijk geweest, het internationale verkeer heeft
de prijzen der gronden, waarop veeteelt wordt uitgeoefend, buiten
verhouding tot andere doen stijgen. De waarde der belastingtonne
was dientengevolge in verschillende streken sterk afwisselend.