i8o
Vereenigde Staten, die een verschil oplevert van 12 centimeters, dat ge
heel te verklaren is door de opeenhooping der waarnemingsfouten over
een afstand van meer dan 5000 kilometers.
Verder werden nog verslagen uitgebracht over schietloodafwijkingen en
over slingerwaarnemingen.
Naar aanleiding van het verslag van den heer Darwin over den stand
der Afrikaansche graadmeting, van Kaapstad tot Caïro, deelde de Heer
Helmert mede, dat, naar hij verwachtte, de Duitsche Regeering in 1907
gelden zou toestaan voor de uitvoering der triangulatiewerkzaamheden in
Duitsch Oost-Afrika. Hij gaf verder een overzicht van waarnemingen uit
gevoerd bij Potsdam en bij Berlijn, betreffende kleine periodieke bewe
gingen der aardkorst, die door hem werden toegeschreven aan tempera
tuursveranderingen in verband met den stand der zon.
De zitting werd besloten met een mededeeling van prof. Albrecht
over het gebruik van draadlooze telegrafie voor lengtebepalingen. Uit
genomen proeven ter bepaling van het lengteverschil PotsdamBroeken,
waarvoor de seinen werden gegeven door het station Nauen op 32 kilome
ters van Potsdam en 183 van Broeken, is gebleken dat veranderlijke ener
gie der electrische golven binnen ruime grenzen niet van invloed is, even
min als het gebruik van verschillende coherers, terwijl even groote nauw
keurigheid kan worden bereikt als met den gewonen telegraaf.
In de 3de zitting gaf prof. Eötvös een beschrijving van zijn toestel ter
bepaling van den gradient der zwaartekracht en van de daarmede ver
kregen resultaten. Deze bestaat uit een uiterst gevoelige torsiebalans met
grooten slingertijd, die in een willekeurig azimut kan worden geplaatst.
Uit den wringingshoek of den slingertijd met betrekking tot twee standen
kan de gradient in richting en grootte en de kromming van het niveauvlak
worden afgeleid. De gevoeligheid is zoo groot, dat in een vertrek de
invloed van eene ongelijkheid in de aantrekking der muren kan worden
bepaaldop een groot aantal stations in Hongarije zijn reeds waarnemin
gen uitgevoerd.
Vervolgens werd door prof. Hecker verslag gedaan van zijn reis ter
bepaling van de zwaartekracht op den Indischen en den Stillen Oceaan»
waarvoor op de conferentie te Kopenhagen in 1903 de noodige gelden
waren toegestaan. De toegepaste methode is dezelfde, als die welke hij
in 1901 tot bepaling van de zwaartekracht op den Atlanlischen Oceaan
had toegepast; de gebezigde instrumenten waren 5 kwikbarometers en 6
kookthermometers. De reis van Bremerhaven over Napels en Aden naar
Melbourne en Sydney, van Sydney naar San Francisco, van San Francisco
naar Yokohama en van Yokohama over Colombo terug naar Bremerhaven
duurde van Maart 1904 tot April 1905. De waarnemingen uitgevoerd op
den Indischen Oceaan waren nog niet gereduceerd, die op de Stillen
l
