153
dat Dr. Zwiers, die ze had verricht, bezig was met eene nieuwe her
leiding. Niettegenstaande al de waarnemingen reeds bij gedeelten waren
berekend, was eene nieuwe voor alle waarnemingen gelijksoortige herleiding
met de best mogelijke herleidingselementen noodig, daar alle waarnemingen
een aaneengeschakeld geheel vormen.
Die herleiding is nu in het afgeloopen jaar voortgezet en binnenkort
wordt een aanvang gemaakt met het gereedmaken van de tabellen voor
den druk.
Slingeriuaarnemingen.
De in het laatst van 1906 van Leiden naar Delft overgebrachte slinger
toestellen werden in het Geodesiegebouw aldaar opgesteld in een op het
noorden gelegen lokaal, vroeger bestemd voor het onderzoek van rand-
verdeelingen. Op twee van de daar aanwezige pijlers konden het toestel
van Stückrath en het daarbij behoorende coïncidentietoestel een plaats
vinden. Voor het toestel van Defforges moest een installatie worden
gemaakt; de hierbij behoorende pendule van Strasser en Rohde is
opgehangen aan den scheidingsmuur van de aangrenzende comparatorzaal;
het microscoop voor de coïncidentiewaarnemingen is in die zaal zelve
vóór eene in den muur gemaakte opening aangebracht.
De ingenieur Modderman was gedurende eenigen tijd werkzaam aan
het Geodetisch Instituut te Potsdam, waartoe de directeur, prof. Helmert,
bereidwillig toestemming had gegeven. Hij kon zich daar onder leiding
van prof. Haasseman, die sedert vele jaren slingerwaarnemingen voor
het Instituut uitvoert, en die hem op de meest voorkomende wijze ten
dienste stond, oefenen in het practisch gebruik van het toestel van Stückrath.
In het laatst van Juli begaven het lid der Commissie Muller en de
ingenieur Modderman zich naar Stolzenau aan de Wezer, waar prof.
Haasseman vertoefde tot het uitvoeren van slingerwaarnemingen, om
zich op de hoogte te stellen van de inrichting van het station; wegens de
ongunstige weergesteldheid konden er tijdens hun verblijf geen waarnemingen
worden uitgevoerd.
Na de terugkeer van den ingenieur Modderman te Delft kon de toestel
van Defforges worden opgesteld; in de werkplaats van het Geodesie
gebouw werden nog eenige hulptoestellen aangemaakt of in verband met
de nieuwe opstelling gewijzigd.
Door den ingenieur Modderman werden geregeld tijdsbepalingen uit
gevoerd met een aan de Technische Hoogeschool toebehoorend universiaal-
instrument, volgens de methode van Dollen.
In het laatst van het jaar waren de waarnemingen ter bepaling van de
luchtdichtheidsconstanten van den slinger van Defforges afgeloopen; uit
