Tekeninstrumenten voor getallen van meerdere cijfers, waarop
eenvoudige bewerkingen moeten worden toegepast, als bijvoor
beeld aan financieele instellingen noodig zijn. Logarithmische
instrumenten en machines voor dergelijke bewerkingen met be
naderde getallen van beperkt aantal cijfers voor den ingenieur,
den landmeter, den architect. Gruphisch rekenen vervangt door
meetkundige constructie getallenrekening bij algebraïsche vormen;
vindt voorts toepassing in de graphostatica en in het gebruik van
integreermachines. Getallen taf els geven, eens voor al opgesteld,
de resultaten van eene formule met veranderlijken, welker waarden
tusschen zekere grenzen varieeren. Graphische getallentafels of
Homogrammen voorzien in geval de slechts voor dubbelen ingang
bruikbare getallentafels dienst weigeren, en zijn te prefereeren,
waar slechts vier of minder cijfers benoodigd zijn.
Wij bespreken hier de in de tweede plaats genoemde rubriek.
Wordingsgeschiedenis van de logarithmische
Rekenlin^aal.
Wanneer men met de termen eener meetkundige reeks A, B,
C beginnende met i de termen a, b, c eener rekenkundige
reeks beginnende met o laat correspondeeren, dan is p -f- q r,
als P X Q R, gelijk reeds door Archimedes moet zijn opge
merkt. Men moet zich verplaatst denken in het tijdvak, toen het
licht, dat uit deze waarheid voor de wetenschap is opgegaan,
begon te schemeren, om te kunnen bevroeden, hoe lang en
moeilijk de wegen geweest zijn, die tot de wording der logarith-
men in hunnen tegenwoordigen vorm hebben geleid. Wij be
doelen de dagen, toen een professor Rhaticus te Wittenberg
(1536) bij de aanvaarding van zijn ambt verklaarde «Die Anfangs-
«gründe der Mathematik, das Addieren und Substrahieren, sind
Bronnen. d'Ocagne, Le calcul simplifié, bovengenoemd.
Dr. E. Hammer, Der logarithmische Rechenschieber und sein
Gebrauch, Verlag von Konrad Wittwer, Stuttgart 1908. Vierte
durchgesehene Auflage.
Christiani, Steuerrat in Breslau, Geschichte der Logarithmen.
(Allgemeine Vermessungs-Nachrichten 1903, pag. 42.)
I 10
