dit onderwerp eenige gegevens, welker betrouwbaarheid boven
allen twijfel staat, in de Treatise on the Steam-Engine van den
ingenieur John Farey (Londen 1827) VII. hoofdst. p. 531 en
536. Volgens dezen gebruikte James Watt (17361819), l) de
beroemde uitvinder van de verbeterde stoommachine en van den
condensator, logarithmische schalen op eene rekenlineaal om de
afmetingen van stoom- en andere machines te berekenen. Re-
kenlinealen waren zoo bericht Farey toen bij ijkers en
belastingambtenaren reeds lang in gebruik geweest en werden
ook door timmerlieden gebezigd, doch zij waren ruw vervaardigd,
onnauwkeurig verdeeld en vorderden ook overigens verbeteringen
om voor werktuigkundigen bruikbaar te zijn. Watt en zijn
assistent Southern gaven aan de schalen eene voor ingenieurs
zeer bruikbare inrichting en lieten de orgineele modellen, waar
naar de rekenlinealen werden gemaakt, door zeer bekwame
werktuigkundigen vervaardigen. Deze linealen op de eerste plaats
bestemd voor de ingenieurs der machinefabriek van Boulton en
Watt te Soho, kwamen ook in handen van alle werkmeesters en
voorwerkers; ook elders werden langzamerhand deze linealen
bekend en wel onder den naam Soho-rules. Zij waren van
palmhout (Buchsbaumholz, bois de buis), lang 10V2 inch, met eene
tong en op de voorzijde vier schalen, waarvan drie congruent
waren en de vierde eene dubbel zoo groote lengteëenheid had;
op de rugzijde bevonden zich tafels van veelvuldig voorkomende
getallen, deelers en factoren. Men heeft hier blijkbaar te doen
met het oorspronkelijk type van de langen tijd ook op het conti-
ment gebruikelijk geweest zijnde rekenlinealen zonder looper.
Door Farey's mededeelingen wordt het voorkomen der benaming
Soho-rule bevestigd, evenals Ott's meening over den oorsprong,
doch tegelijk aangetoond, dat het gebruik van de rekenlineaal
zich niet uitsluitend van uit Soho heeft voortgeplant, wat overigens
bekend is. Bovendien stelde Ott het tijdstip meer dan een eeuw
te vroeg, daar Watt eerst in 1767 Boulton's fabriek zag en in
1775 deelnemer werd. Dat de rekenlinealen, in deze fabriek
gebruikt, ook daar vervaardigd werden, zegt Farey evenmin als
Ott en is ook niet waarschijnlijk. Inderdaad lezen wij in Dinglers
ii7
Watt heeft gedurende een groot aantal jaren het beroep van landmeter en inge
nieur uitgeoefend.
