Polytechn. Journal 3-2. Band, 1829, p. 455, dat William Johns, een uitmuntend instrumentmaker, gedurende vele jaren reken- linealen voor de arbeiders in Boulton-Watt's fabriek heeft ver vaardigd (volgens eene mededeeling van Gill in Techn. u. Mi- crosc. Repos, Maart 1829 p. 189). In Italië werd de rekenlineaal omstreeks het midden der negen tiende eeuw binnengeleid door prof. Quintino Sella te Turijn, in eene uitvoerige studie, waarvan in 1869 te Luik eene fransche vertaling door Montefiore Lévi verscheen. Aangaande de ontvangst, die de rekenlineaal in Duitschland ten deel viel, deelt dezelfde schrijver, professor Mehmke, in Zeitschr. f. Math. u. Phys. 1902, 47. Band, 3. u. 4. Doppelheft p. 489 ons het volgende mede. Men ontmoet dikwijls de meening, dat de rekenlineaal in Duitschland nog niet lang bekend is. Zoo staat in het geschrift van A. Goring, Der Rechenstab aus dem rnechanisch-mathe- matischen Institut von Dennert u. Pape in Altona, 1873, p. 31, dat voor het eerst door eene beschrijving van Redlig in het Zeitschrift für Bauwesen 1859 op de rekenlineaal wordt gewezen, en dat deze, alvorens de firma Dennert u. Pape de vervaardiging op zich nam (1871), slechts uit Frankrijk kon worden geïmpor teerd. Anderen stellen het optreden van den rekenstaf in Duitsch land nog niet eens zoo vroeg. Afgezien nog hiervan, dat door Dr. J. M. Biler in 1696, waar schijnlijk voor het eerst, twee tegenelkaar draaibare cirkelvormige, logarithmische schalen heeft gebezigd, in tegenstelling met Ough- tred die eene enkele cirkelvormige schaal met twee draaibare wijzers gebruikte, dat in het bekende werk van den Leipziger wiskundige J. Leupold, Theatrum arithrnetrico-geometricum, 1727, niet slechts Biler's instrument, doch ook eene lineaal is afgebeeld en beschreven, die ons hedendaagsch instrument zeer nabij komt, en dat verder de bovengenoemde Beschreibung etc. door den beroemden J. H. Lambert, die nog heden als een der beste geldt, in de voorrede mededeelt, dat de werktuigkundige G. P. Brander te Augsburg volgens schrijver's aanduidingen reken- linealen van vier voet lengte uit hout of metaal vervaar- 118 Circle of proportion, (Londen 1632, Oxford 1660).

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde (KenL) | 1909 | | pagina 118