der) tong, zijn in vergelijking met de hoofdbestemming der reken-
lineaal niet van groote beteekenis.
In technisch opzicht is de vervaardiging van rekenlinealen
vooral in Duitschland in de laatste jaren sterk ontwikkeld;
verscheiden Duitsche fabrieken maken tegenwoordig goede reken
linealen, waarvoor meestal palmhout gebruikt wordt; de verdee
lingen zijn niet meer op het hout aangebracht, doch in scherpe,
zwarte strepen op strooken wit celluloid. De firma Dennert und
Pape te Altona heeft de verdienste, deze verbetering te hebben
ingevoerd; andere fabrieken namen haar spoedig over.
(Wordt vervolgd). D. W.
HET TEGENWOORDIGE STANDPUNT DER GEODESIE, i)
Nu de geodesie een plaats gaat innemen onder de vakken van
onderwijs aan deze Universiteit en mij het voorrecht te beurt
valt als haar vertegenwoordiger te mogen optreden, meen ik bij
de aanvaarding van mijn ambt niet beter te kunnen doen dan
een uiteenzetting te geven van het standpunt, dat thans door die
wetenschap is bereikt. Dit kan blijken uit een zij het dan ook
vluchtig overzicht van de vraagstukken, met welker oplossing
zich de geodesie hoofdzakelijk bezig houdt en uit eenige mede-
deelingen betreffende de internationale organisatie, door welke de
onontbeerlijke samenwerking wordt verkregen.
De geodesie stelt zich hoofdzakelijk ten doel de bestudeering
der gedaante van het aardoppervlak, zooals die uit metingen en
waarnemingen kan worden afgeleid.
Heeft men het oog op deelen van het fysisch aardoppervlak,
dat is het werkelijke oppervlak van land en water, met alle
bijzonderheden, die voor een bepaald doel van belang zijn, dan
worden uit de resultaten der metingen land- of zeekaarten samen
gesteld; voor zoover de geodesie hierop betrekking heeft is zij
een technische wetenschap. Men gaat dan uit van het beginsel
om van het groote in het kleine te werken, ten einde ophooping
van fouten te vermijden en een sluitend geheel te verkrijgen.
Vooreerst wordt door middel van triangulatie de ligging bepaald
123
Rede uitgesproken den 17 Mei 1909 bij de aanvaarding van het ambt van
Buitengewoon Hoogleeraar in de Geodesie aan de Rijks-Universiteit te Utrecht.
