tevens de secundaire triangulatie is opgedragen, welke tot grond
slag zal strekken voor de nieuwe kaarteeringswerkzaamheden
hier te lande.
Op uitvoering wacht nog de meting eener basis, waaruit de
lengte van een der zijden van het hoofddriehoeksnet kan worden
afgeleid. Voorloopig is men voor de berekeningen uitgegaan
van de lengte eener gemeenschappelijke zijde van het «Rheinische
Dreiecksnetz», welke berust op het resultaat der basismeting bij Bonn.
Verder moet nog een begin worden gemaakt met de slinger
waarnemingen, wier voorbereiding bijna geheel was afgeloopen,
toen de ingenieur, die zich te Potsdam met die werkzaamheden
had vertrouwd gemaakt, in de kracht des levens kwam te over
lijden; ook de naam van E. A. J. H. Modderman, dien bescheiden,
ijverigen en kundigen werker, behoort met dankbaarheid te
worden genoemd.
Van de geodetische werkzaamheden in onze koloniën uitge
voerd moet de Triangulatie van Java, aangevangen in 1863 en
tot 1875 onder leiding van Dr. J. A. C. Oudemans, in de eerste
plaats worden vermeld; op voorstel der Kon. Akademie van
Wetenschappen werd zij dienstbaar gemaakt voor graadmeting.
In 1881 waren de werkzaamheden geëindigd; op tal van punten
zijn astronomische breedte- en azimutbepalingen uitgevoerd, waar
uit de schietloodafwijkingen zijn afgeleid. De triangulatie van
Sumatra, begonnen in 1883, waaraan ik zelf gedurende de beste
jaren van mijn leven verbonden mocht zijn, is uitsluitend onder
nomen met een practisch doel: het leveren van een betrouwbaren
grondslag voor de topografische kaarten; toch mag zij ook wijzen
op resultaten uit een zuiver wetenschappelijk oogpunt van belang,
namelijk de reeds vermelde verschuiving van driehoekspunten
ten gevolge van aardbeving in Tapanoeli en de schietloodafwij
kingen, afgeleid uit de astronomische breedte- en azimutbepalingen,
die op enkele stations zijn uitgevoerd.
Op de vergadering der internationale graadmeting wordt steeds
mededeeling gedaan van de in Nederland en de Oost-Indische
bezittingen uitgevoerde werkzaamheden; aan de besprekingen
nemen de Nederlandsche afgevaardigden ijv'erig deel, en met
trots mogen wij er op wijzen, dat een hoogstbelangrijke plaats
in het bestuur, die van bestendigen secretaris, sinds 1900 wordt
vervuld door een Nederlander.
139
