Die twee waarden, welke om vergelijkbaar te zijn, in geld moeten
uitgedrukt worden, hangen af van een groot aantal omstandig
heden van specifiek landbouwkundigen aard. 't Is zeker niet
gewaagd te onderstellen, dat rechtsgeleerden in deze aange
legenheden niet de meest bevoegde beoordeelaars zijn en het
ligt voor de hand, dat het voordeel aan hunne tusschenkomst
verbonden, nimmer zal kunnen opwegen tegen de kosten en het
oponthoud, welke die procedure zal meebrengen.
Verder staat oordeelen niet aan ons.
De tijd zal mogelijk leeren, welke van de twee strijdende partijen
het scherpste zag. Ten minste als de voorstellen van de
Commissie tot het Binnenhof zullen doordringen. Het ontwerp
heeft nog een langen weg af te leggen voor het als wet in het
Staatsblad zal verschijnen. Hopen we, dat in het daarvoor noodige
tijdsverloop de begrippen zich zoodanig zullen wijzigen, dat dan
een wetgeving op de meer eenvoudige, ook door de Commissie
gewenschte grondslagen mogelijk zal zijn.
Misschien zou dan tevens een bepaling als nu in artikel 6
vervat is, eenige herziening kunnen ondergaan. We lezen daar:
«Is een geding over de grootte van aan elkaar grenzende in
ruilverkaveling begrepen gronden aanhangig, dan worden bij de
indeeling der perceelen aan de partijen aan elkander grenzende
gronden toebedeeld; het geding wordt dan geacht te loopen over
de begrenzing van laatstbedoelde gronden».
Een twistgeding over de grootte van naburige erven loopt in
negen van de tien gevallen over onbeduidende oppervlakten, in
waarde bijna nimmer, zelfs niet voor de winnende partij, overeen
stemmende met de kosten van 't proces. Men zou oppervlakkig
oordeelende, allicht meenen, dat ruilverkaveling gereede aanleiding
bood langs administratieven weg aan 't gekibbel een einde te
maken. De Commissie denkt er blijkbaar anders over zij laat
aan de buren hun twist en aan de advocaten hun proces, 't Kan
dus gebeuren, dat de nieuwe eigenaar van het vroeger betwiste
terrein reeds heel het strijdperk onder den ploeg heeft bewerkt,
als de oorzaken van 't geschil nog onderzocht moeten worden.
Ware zulks niet in strijd met den geest van het wetsontwerp, zoo
had de vraag kunnen rijzen of de Commissie in de aangehaalde
bewoordingen, uiting gaf aan haar appreciatie van rechtskundige
bemoeiingen in zake grensgeschillen.
