238
de verticaalstelling is het noodig, dat de instrument-drievoet zich
kan bewegen om het middelpunt van eene bolschijf, die onder
tegen den statiefkop wordt geklemd, al (fig. 9, 11, 12, 16) of niet
(fig. 15) door tusschenkomst van eene drie-armige of volle klem
schijf. De eerste verbindingswijze wordt nog slechts toegepast bij
nivelleerinstrumenten, die gccnc eentreering behoeven, daar er geen
waarborg is, dat het ophangpunt voor het schietlood centrisch is, ook
dan niet, wanneer haak en oog vierkant en hoekig bewerkt zijn.
2. aan het instrument zelf (fig. 19 pag. 251). Het ophangpunt
van het koord bevindt zich juist onder het uiteinde van den alhidade-
tap, waardoor eene zeer nauwkeurige en handige projectie wordt
uitgevoerd.
Fls- 3- j. door het koord te brengen door de opening
lj| van het onder B, d, 1 (pag. 250) genoemd dek
seltje; het vrije koorddeel ligt over den statief-
kop.
Slechts schijnbaar onbeduidend is de vraag,
welk schietlood?; in de practijk is elk middel van
belang, dat den waarnemer tijd en opmerkzaam
heid spaart.
a.. Het enkelvoudigemassieve schietlood gewoon
lijk peervormig, van messing met stalen punt;
gewicht ongeveer 250 gram. De bevestiging aan
het koord geschiedt bij voorkeur aan eene cylin-
drisch doorboorde moer, die daarna centrisch op
het gewicht wordt geschroefd.
Bij cylinder-, kegel- en peervormige schiet-
looden is het onmogelijk van boven af de punt
te zien; het ringschietlood van Haussermann2)
voorziet hierin. In de as van een horizontaal,
metalen rad met drie smalle spaken is een gepunt
staafje geschroefd, waarop aan het boveneinde
eene huls wordt geschroefd, die aan het koord
hangt. Het zwaartepunt bevindt zich zeer dicht
bij de spits van de as. Deze is zichtbaar en recht;
In Duitschland wordt voor de veerende schroefstang o.a. op voorstel van
Vogler (Abbildungen geodatischer Instrumente, Berlin 1892) de min juiste naam
Stengelhaken door Schraubenstangeelders Stengelschraube verdrongen.
2) Vereins-Schrift d. Elsass-Lothr. Geometer-Ver. 1892 p. 96.
