POGINGEN TOT SAMENSTELLING VAN EEN
LANDRENTE-KADASTER OP JAVA.
Met dit artikel beoog ik in korte trekken uit de geschiedenis
der Landrente te vermelden, wat in hoofdzaak betrekking heeft
op pogingen, aangewend om een meer of minder bruikbaar
Kadaster der Landrente, hetzij met of zonder graphische voor
stelling van den bodem, samen te stellen.
Het is duidelijk, dat de samenstelling van een volledig Kadaster
der bouwgronden van een zoo uitgestrekt gebied als Java, waar
het bezit van den grond zoozeer is versnipperd onder eene tal
rijke bevolking, waar de rechten, op den bodem uitgeoefend, van
zoo verschillenden en dikwijls weinig gedefiniëerden aard zijn,
waar de mutaties in het bezit aan bijna elke controle ontsnappen,
een omvangrijk en daarbij kostbaar werk is, terwijl de verande
ringen in de cultuurindeeling en in de grenzen der perceelen,
zooals de ervaring heeft geleerd, tengevolge van vele en velerlei
oorzaken zoo buitengemeen veelvuldig zijn, dat aan eene geregelde
bijhouding bijna o n o v e rk o m el ij k e bezwaren verbonden zijn.
Aan pogingen om gegevens te verzamelen omtrent de indeeling
van den bodem, de uitgestrektheid der bouwvelden en hare pro
ductiviteit, den marktprijs der producten, gegevens, die, hoe onvol
ledig ook, steeds een Kadaster samenstelden, zij het ook in meer
of minder primitieven vorm, heeft het niet ontbroken, maar de
onderzoekingen en opmetingen bij onderschatting meest van
den omvang van den arbeid daaraan verbonden aangevangen
met onvoldoende middelen en onder steeds afwissellende inzichten
van elkander opvolgende leiders, zijn meest jammerlijk mislukt.
Men heeft beproefd, en zulks bij herhaling, de vereischte ge
gevens voor de heffing en de repartitie der landrente te verzamelen
buiten de medewerking van een corps deskundige ambtenaren
met het doel, eenerzijds de kosten, verbonden aan de samen
stelling van een Kadaster, te vermijden, anderzijds om door veler
medewerking die gegevens zoo spoedig mogelijk te verkrijgen.
Doch ook aan pogingen om die gegevens te verzamelen met
behulp van daartoe speciaal aangewezen ambtenaren, heeft het
