direct met een empirische kromme te doen heeft, nl. dat, waarbij
een zelfregistreerend instrument wordt gebruikt. Als voorbeelden
hiervan noemen we de waarnemingen betreffende eb en vloed,
barometerstanden, declinatie, enz.
Wanneer wij ten slotte de theoretische en de empirische kromme
op hunne overeenstemming met elkaar vergelijken, dan blijkt dat
we de volgende gevallen dienen te onderscheiden:
i°. De theoretische kromme is va?i empirischen aarddus wat
we (bladz. 32) eene empirisch-theoretische kromme genoemd hebben.
De waarschijnlijke fout der waarnemingen is niet bekend. Uit
de afwijkingen der beide krommen is dan niets af te leiden
omtrent het bruikbaar zijn der empirisch-theoretische kromme.
Men kan dan nl. niet nagaan of die afwijkingen uit waarnemings
fouten te verklaren zijn of deze in elk geval niet veel over
treffen.
20. De theoretische kromme is van empirischen aard. De
waarschynlijke fout der waarne?ningen is bekend uit vroegere
waarnemingen of anderszins. Uit de afwijkingen is dan op te
maken of de empirisch-theoretische kromme bruikbaar is. Dit is
het geval als de grootste afwijkingen de middelbare fout niet
al te veel overtreffen (bijv. niet meer dan 2 of 3 maal) en als
er ongeveer evenveel afwijkingen zijn grooter als kleiner dan
de waarschijnlijke fout.
30. De theoretische kromme is zuiver-theoretisch. De waar
schynlijke fout der waarnemingen is niet bekend. Deze is dan
uit de afwijking van beide krommen af te leiden, als men aan
neemt, dat de zuiver-theoretische kromme geheel juist is, dus
dat bij de afleiding geen enkele storende invloed buiten beschouwing
is gebleven. De middelbare fout in de enkele waarneming is in
dit geval gelijk aan den vierkantswortel uit
I kwadraat der afwijking X dx
interval
4°. De theoretische kromme is ztiiver-theoretisch. De waar
schijnlijke fout der waarnemingen is bekend. Men kan dan
nagaan, of de zuiver-theoretische kromme goed is. De mogelijk
heid toch is niet uitgesloten, dat er bij de afleiding factoren
I IO
Zie hierover uitvoeriger 7 en volgende.
