48
verschijnselen van eb en vloed, barometerstandsveranderingen,
enz., enz.
De resultaten dezer waarnemingen kunnen in een tabel worden
vereenigd. Wil men zich van het verloop eener dergelijke serie
waarnemingen een aanschouwelijk beeld vormen, dan kan gebruik
gemaakt worden van eene graphische voorstelling.
Deze graphische voorstelling der serie waarnemingen (diagram)
noemen we de empirische kromme. Zij wordt verkregen door
in een rechthoekig coördinatenstelsel als abcissen uit te zetten
de grootheden, die door den waarnemer zelf geregeld worden (x)
en als ordinaten de bijbehoorende waarnemingen (jy). De vloeiend
door de uiteinden der ordinaten gelegde kromme lijn vormt dan
de empirische kromme.
Deze kromme lijn zullen wij trachten te vervangen door een
andere, waarvan de vergelijking kan worden opgesteld en die
we zullen noemen de theoretische kromme. Kent men de ver
gelijking der theoretische kromme voor een bepaald onderzoek,
dan kan men uit die vergelijking voor elke gegeven abcis de
bijbehoorende ordinaat vinden.
Men kan dikwijls theoretische gronden hebben om aan te nemen
dat de vergelijking der empirische kromme een bepaalde gedaante
heeft, maar nog eenige constanten bevat (bijv. bij de wet van Van
der Waals, die het verband uitdrukt tusschen volume en druk
bij dezelfde temperatuur)deze constanten zullen uit de empirische
lijn moeten worden afgeleid, en wel zoodanig dat de theoretische
kromme zoo goed mogelijk aan de empirische aansluit.
De empirische kromme geeft voor elke waarde van x een
waarde van y, welke we door uitpassing op ons diagram kunnen
vinden. De bij behoorende waarde van y stellen we kortweg
voor door f (x) en dus de vergelijking der empirische lijn door
JV (0
Hierin is f (x) geen formule of uitdrukking, doch slechts het
resultaat der uitpassing.
De vergelijking van de theoretische kromme kan als daarin n
nog te bepalen constanten voorkomen, aldus worden geschreven:
y F(x, Ci, C2,C„). (2)
Deze vergelijking geeft voor elke waarde van een uitdrukking
voor y, waarin natuurlijk nog die n constanten voorkomen.
De waarde van y als ordinaat gevonden uit het diagram bij
