waarden van twee aldus bij elkaar behoorende punten, alsmede de argumenten dier functiewaarden correspondeer end. Het gebruik der rekenlineaal berust geheel op het opsporen van identieke (samenvallende of gelijke) segmenten op beide schalen, welke segmenten, zooals boven is aangegeven, gedefi nieerd worden door de argumenten x2 en xlt resp. y2 en yx van de functiewaarden hunner eind- en beginpunten.f{x2), s .f(x j), resp. c g (y2), g t'i). Aangenomen wordt, dat de functiewaarden op beide schalen in dezelfde richting aangroeien1), d.w.z. dat voor en d (jVz) g (>'1wat als gevolg van den aard der functies niet uitsluit, dat x2 xx of y2 <>'2 kan zijn. Men heeft nu segment op de schaal voor j(x) ,f(x2)e -f{x\) en segment op de schaal voor g (y) e g [y2)s-giyi) De gelijkheid van beide segmenten levert tusschen x2, xu y2, yi, eene betrekking, die eeneMer volgende vormen kan aannemen 2) f(xx) - g {y2jg {yi) fix2) g {y2) 1) g y\ A*2) +g{y\)=g (y2) (*i). De volgende beschouwingen en regels nemen den eenvoudigsten vorm aan, en laten zich het gemakkelijkst in het geheugen prenten, [wanneer men de genoemde betrekking steeds neemt in den normaalvorm f (x0 s CyO f (x2> - to), door welke men het voordeel bereikt, dat zij op de lineaal ge lezen wordt door de scheidingslijn der beide schalen als een groot minus-teeken op te vatten, dat tusschen de correspo7ideerende termen is geplaatst, en door een gelijkteeken tusschen de komende verschillen te denken. Zijn dan beide schalen logarithmisch, zoo kan het min-teeken als breukstreep worden gedacht, en bepaalt men de gelijkheid van twee quotiënten. Wanneer voor de twee schalen voor f(x) en g{y) de lengte eenheden sy en g niet gelijk zijn, neemt de algemeene seg mentenvergelijking een gewijzigden vorm aan. Gebruikelijk zijn bij ongelijke g slechts die schalen, waar (x) =g(x) terwijl 7i Vj rvï rl r>1 r>v» h rv4-T/^l-i-rl V* r» r\l-t r»/-, n t- -£ i iJtJicic oouatcn iiclZoiiciG tccrvtu nt/Cii, /tuuuat öLoctaay \g^2j J \y^\) Tegengestelde schalen zie pag.

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde (KenL) | 1911 | | pagina 71