inpersen van een zilveren rand, waarop straks de verdeeling zal
worden aangebracht, in den limbus van een theodoliet.
Noemen we nu nog kleinere hulpwerktuigen b.v. om te onder
zoeken of en waar een as (een ter reparatie gezonden exemplaar
b.v., bij nieuwe is een dergelijke fout uitgesloten) een afwijking
van den zuiver conischen vorm vertoont, welke afwijking sterk
vergroot op een schaal wordt afgelezen en daarnaast groote zware
boor- en zaagmachines, dan hebben we nog slechts uiterst opper
vlakkig medegedeeld waaraan al onze oogen te gast konden gaan.
Vermelden we nog dat zelfs het meeste gereedschap, dat we
ordelijk gerangschikt zagen in kasten en laden, in de fabriek zelf
wordt gemaakt.
Na een kijkje bij de vervaardiging van kisten voor theodolieten,
pooten van drievoeten enz. werd ons een der meest belangrijke
afdeelingen der fabriek getoond nl. die, waar het verdeelen der
instrument-randen plaats heeft. De heer de Koningh gaf hier
persoonlijk uitleg en inlichtingen aan de elkaar in verschillende
groepjes opvolgende bezoekers. Een beschrijving van de in principe
eenvoudige verdeelmachine (door den eigenaar zelf vervaardigd)
met haar toch samengestelde onderdeelen b.v. het beitelwerktuig,
zou ons te ver voeren. We volstaan daarom met de mededeeling
dat de heer de Koningh zijn verdeelmachine uit de hand instelt
in tegenstelling met de automatisch werkende verdeelmachine.
Vervolgens was de justeerkamer, waar de instrumenten in elkaar
worden gezet en geregeld, aan de beurt. Hier was tevens door
het naast elkaar tentoonstellen van onderdeelen van instrumenten
in de verschillende stadia van bewerking, een duidelijk overzicht
gegeven van den langen weg, dien het ruwe stuk metaal moet
afleggen voor daaruit geworden is het fraai gepolijste instrument-
deel. We zagen daar bovendien nog een lineaire verdeelmachine
(voor 't verdeelen van metalen linealen) en een werktuig voor 't
bepalen van den brandpuntsafstand van lenzen, (vooral voor afstands
meters van groot belang) waaraan de heer de Koningh zelf
een vereenvoudiging aanbracht.
Naast de justeerkamer zagen we niet het geldt hier een
fabrieksgeheim de werkplaats waar aan den buitenbouw der
instrumenten de fraaie dof-grijze kleur wordt gegeven, die alle
bezoekers zonder twijfel bewonderd zullen hebben aan de meeste
der geëxposeerde instrumenten.
22Ö
