«Eens wordt de sterkste rots vergruisd,
«En 't hoogst gebergt stort in,
«Maar mijn genaverbond met u,
«Oprechten! wankelt niet.
«Treedt heen door gloeiend vuur en vlam,
«Door waterstroom en zee,
«En 't vuur verzengt u zelfs geen hair,
«En 't water schaadt u niet.
«Treedt stout door 't ijslijk schrikdal heen,
«Der schaduwen des doods
«Vreest daar geen kwaad, ik ken die paan,
«Ik zal daar bij u zijn.
«Schoon 't alles 't onderst boven raak,
«'t Gebergt in zee verzink',
«En d' aard zich uit haar plaats verzett',
«Ik zal uw toevlucht zijn.»
Aldus luidt een onzer mooiste kerkzangen en deze vergruizing
en ineenstorting der gebergten leidt weder de schepping eener
nieuwe wereldorde in.
Het oude Armoricaansche x) Variscische 2) gebergte der
palaeozoïsche periode, dat vroeger langs den Zuidelijken zoom
van ons land liep en in welks moeraswouden en langs welks
Noorderstranden de steenkolen werden afgezet, verzonk voor een
groot deel in den Atlantischen Oceaan, terwijl het voor het
overige gedeelte in hoofdzaak door de stroomende wateren werd
weggevoerd. En zoo ging het ook met de andere gebergten en
zoo gaat het ook thans nog, totdat eindelijk de hoofdmassa's der
gebergten zeewaarts zijn gevoerd en we dus overhouden groote
geëffende «rompvlakten» en diepere bekkens, waarin machtige
lagen van sedimentaire gesteenten zijn nedergezet. Doch daar
mede is ook het isostatisch evenwicht verbroken.
Om de aardkern, waarvan wij met zekerheid niets weten, dan
dat het soortelijk gewicht ervan ongeveer 5,5 bedraagt en dat de
temperatuur ervan nogal hoog is en die we daarom de «kritische»
158
Armorica Bretagne.
2) Varisci Een Germaansche volksstam in Midden-Duitschland.
