i8o
tiel van bouw, vrij accuraat werkend en wat een gewichtige
factor was niet al te duur en dus onder veler bereik.
En nu ging het met reuzenschreden voorwaarts. De pool-
planimeter spoedig ingeburgerd in de technische bedrijven, zoowel
ten behoeve van inhoudsbepalingen als vooral ook ter vaststelling
van de gemiddelde hoogte der «indicator-diagrammen», vond
bij de kadastrale werkzaamheden echter vrij langzaam toegang,
eensdeels omdat bij de dikwijls groote waarde der grondstukken bij
de oppervlakte-bepalingen grooter nauwkeurigheid moest worden
geëischt dan de pool-planimeters totnogtoe konden geven, doch
anderdeels ook omdat deze instrumenten maar al te vaak te
onregelmatige en dus te onzekere uitkomsten gaven.
Eene groote schrede voorwaarts bracht de landmeter O. Lang
te Neuwied de zaak weer omstreeks 1894 door de samenstelling
van den Compensatie-poolplanimeter, waarmede resultaten zijn
te bereiken, die onder velerlei omstandigheden ook bij kadastralen
arbeid als voldoende nauwkeurig kunnen worden geacht, doch
eerst door de samenstelling van instrumenten waarbij de meetrol
zich niet meer op de teekening beweegt, doch zooals bij den
nauwkeurigheids-schyf-planimeter op eene tot het instrument
behoorende aluminium-schijf of zooals bij den kogel-rol-
planimeter tegen een metalen kogelsegment, ontstonden onder
de handen van den bekwamen mechanicus Coradi te Zürich de
prachtige planimeters, zooals wij die thans kennen en waarmede
resultaten zijn te bereiken, die niet achter behoeven te staan bij
de meest nauwkeurige bepalingen met behulp van passer en schaal
en dikwijls zelfs op vrij betrouwbare wijze de oppervlakte-bepaling
door middel van berekening uit meetcijfers en coördinaten zullen
kunnen vervangen. En dan wat een winst aan tijd, wat een
besparing aan geestesinspanning, wat eene gemakkelijke
en snelle controle op de resultaten!
Diep en dieper werd dan ook bij het Nederlandsche kadaster
de behoefte aan meerdere planimeters gevoeld, menig landmeter
schafte ten behoeve van zijne ambtsbezigheden uit eigen middelen
een dergelijk instrument aan en dan ter wille van de mindere
kosten meestal een Compensatie-poolplanimeter, groot en
grooter werd langzaam aan de drang om meerdere instrumenten
van rijkswege beschikbaar te stellen, het bestuur der «Vereeni-
ging voor Kadaster en Landmeetkunde» wendde zich met
