«getroffen und beschadigt, so nützt die noch so peinliche
«Beobachtung nachstehender Regeln und Vorschriften
«nicht mehr, und es ist ebenso unmöglich zu einem guten
«Resultat als zu einem richtigen Urteil über das Instru-
«ment zu gelangen».
Er zijn nu eenmaal van die gelukkige menschen, die met
evenveel handigheid het zware geschut in een kustfort kunnen
bedienen als den daarnevens opgestelden telemeter of een uni-
versaalinstrument, terwijl weder anderen met denzelfden fermen
zelfbewusten doch in dit geval noodlottigen greep hunner
knokige knuisten een planimeter aanpakken als het ijzeren rooster
van kelder of put en dat duldt geen planimeter, doch vooral
geen «nauwkeurigheids-schijfplanimeter».
Nimmer mag deze ter opstelling of verplaatsing wor
den aangeraakt of eerst moet de meetrol behoorlijk van
de schijf worden gelicht door middel van de daarvoor be
stemde schroefeerst daarna mag de poolarm in verbinding met
den «poolkogel» worden gebracht, waarbij dan weder angst
vallig moet worden gewaakt tegen hardhandige stooten of
schokken, ter vermijding van beschadiging van kogel of «bed
ding», doch bovenal om te voorkomen, dat het rondsel
van de aluminiumschijf op onzachte wijze in aanraking
komt met den gekartelden rand van de poolschijf, daar
deze rand, zooals straks zal blijken, een der gewichtigste organen
vormt van den planimeter.
Geen ander geodetisch instrument is zoo licht voor
beschadiging vatbaar als een planimeter en geen ander
instrument wreekt dit ook zoo onverbiddelijk en ge
voelig bij het gebruik in de verkregen resultaten.
Steeds zal het oog er op moeten worden gehouden of alle
assen zich vrij en voldoende 'gemakkelijk doch ook zonder te
veel speling in hunne beddingen kunnen bewegen, vooral echter
of de meetrol na opheffing van de s'chijf door middel
van het penseel in beweging gebracht zich snel en
langdurig, slechts langzaam aan tot rust komende be
weegt, zonder plotseling te blijven staan.
Bij zorgvuldige behandeling en stofvrijhouding van het instru
ment zal het slechts zelden noodig blijken om de assen van olie
te voorzien, moet dit evenwel plaats hebben, dan gebruike men
182
