255
ringen voor, welke niet steeds voldoende konden worden verklaard.
Uit gietstaal van Krüpp en uit gegoten zink waren de
meetstaven vervaardigd van het basisapparaat, dat in 1867 door
Repsold te Hamburg werd vervaardigd voor de Nederland-
sche regeering, om te dienen bij de meting der grondlijnen ten
behoeve van het Javaansche Driehoeksnet. Nadat dit apparaat
dat uit 3 bimetallische staven van 4 meter en a van a meter lengte
bestond, dus ter gezamenlijke lengte van 1 Decameter, vooraf
door Prof. Stamkart door meting van eene basis in den Haar
lemmermeer-polder was onderzocht, werden er op Java, onder
leiding van Prof. Dr. J. A. C. Oudemans een drietal grond
lijnen mede gemeten en wel bij Simplak, Logan tong en
Tangsil. De basis bij Simplak had een a-tal brekingspunten,
die bij Logantong en Tangsil waren rechte lijnen; de lengte
bedroeg resp. 3887,6958, 4175,8689, 5040,7336 M. en de
middelbare fout resp. 3,35, °A&4 en 0,609 De
resultaten behooren, vooral wat de beide laatste grondlijnen betreft,
tot de beste van den laatsten tijd, doch het bleek, dat de lengten
der 4 bimetallische staven van het apparaat aan voortdurende
verandering onderhevig waren, zooals blijkt uit het onder
staande staatje, waarin het onderscheid in microns 0,001 m.M.)
is aangegeven tusschen de lengten der meetstaven né. en vóór
de drie genoemde Javaansche basismetingen.
I
3.5 p
2,3 f*
44.3 p
~t~ 50'1
II
°.3 s
III
IV
6,6
7,6
2
".3
63,8 »n
Daar de eerste vergelijking der meetstaven vóór Simplak in
Sept. 1873 plaats had, heeft dus in 9 jaren tijds eene verlenging
van den decameter plaats gevonden van 64 jj.de grootste
veranderingen kwamen voor bij den staaf N°. I tot een bedrag
van 50 p. Welke oorzaken deze lengtewijzigingen tot stand
Meetstaaf.
Na Simplak
Na Logantong
Na Tangsil
Totaal.
Jan. 1874.
April 1876.
Oct 1881.
15.2
4- 2,0
17.5
-f- 10,2
16,3
14.7
-j- 11,8
1,4
15,6
22,3
30,2
t)r. J. A. C. Oudemans, Die Triangulation von Java, III, Seite 132.
