of Invardraden bij geodetische metingen zal men de berekening
der lengten van de staven of draden uit hebben te voeren volgens
de veronderstelling, dat zij zich langen tijd hebben bevonden op
de «gemiddelde» temperatuur der aan de meting voorafgaande
weken en dat de dagelijksche temperatuurschommelingen ge
durende de metingen als snel verloopende zijn te beschouwen.
Met deze schommelingen is dan rekening te houden bij de
toepassing van de uitzettingsformule, zooals die op den comparator
werd bepaald.
Eene onzekerheid van enkele graden in de als punt van uit
gang aangenomen «gemiddelde» temperatuur is daarbij van
weinig beteekenis, tengevolge van het geringe bedrag van den
numerieken coëfficiënt der formule.
Daar het derhalve van het grootste belang blijkt om den invloed
van de temperatuursveranderingen bij basismetingen tot een mini
mum te beperken, neemt nu de «Preussische Landesauf nahme»
sedert een 4-tal jaren proeven met meetstaven van «Kwarts».
Kwarts) (Kiezeldioxyde of Kiezelzuuranhydride, Si 02) vormt
een der meest verspreide stoffen op aarde. In «amorphen»
toestand komt het «waterhoudend» voor als «opaal», «water-
vrij» als «achaat», terwijl het in «gekristalliseerden» vorm
het hoofdbestanddeel uitmaakt zoowel van het zand der duinen
langs onze kusten als van de «hellingzanden» onzer diluviale
gronden. Voorts neemt het in belangrijke mate deel zoowel aan
den opbouw der sedimentaire als der gemengde kristallijne ge
steenten. Het kristalliseert in het «hexagonale» systeem en
voor het verschil in uitzetting van heit kristal volgens de ver
schillende assen, geldt dus hetzelfde als boven reeds ten opzichte
van «zink» werd gezegd. De kristallen vertoonen velerlei af
wijkingen in den vorm, waarvan reeds een 166 tal zijn beschreven.
In de kristallen besloten vindt men niet zelden eene bewegelijke
vloeistof, welke dikwijls uit «vloeibaar» koolzuur blijkt te
bestaan; een belangrijk deel van het koolzuur der atmospheer
2ÓO
De bovengeschetste, door Guillaume op de eigenschappen van het Invar
meer of minder langs empirischen weg opgebouwde theoretische beschouwingen, laten
ons voor de verklaring van zijn gedrag onder bepaalde omstandigheden, nog wel ietwat
in het donker, hoogstwaarschijnlijk ook al tengevolge van de groote afhankelijkheid
zijner eigenschappen van het Nikkelgehaite der legeering.
Wij hopen daarop later nader terug te komen. Polêe.
