2 7
\erder diende de toren om zoowel bij kerkelijke als burger
lijke gelegenheden het „dundoek" te doen wapperen, hoog boven
het feestgejoel uit en nog gewichtiger was de functie van vele
torens als „seinpost;" hoog van den torentrans klonk het gerust
stellende getoeter van den wachter over de slapende gemeente
of werden tijdig vandaar de waarschuwende seinen gegeven bij
naderend brandgevaar.
Ook bij watersnood en ijsgang werden van vele torens waar
schuwende seinen gegeven en toen onze schutterij roemruch-
tiger gedachtenis nog niet voor de inzichten der meer moderne
krijgstaktiek was geweken, waren het weder de torens, waarop
de al of niet „ter oefening" roepende seinen verschenen.
Wanneer in den stillen Sy 1 v es t er n ach t het verboden „heidensch"
klokgebrom door de lucht weergalmde, om naar voorvaderlijk
gebruik het oude in het nieuwe te luiden, dan was spoedig de
„sterke arm bij de hand en de schuldigen verdwenen in de be
nedenste verdieping van den toren, die veelal als „gevangenis"
diende.
Doch ook de bakermat der wetenschap, de nooit genoeg vol
prezen volkschool vond soms onderdak in deze benedenste ver
dieping van den toren.
Ie midden der resten van de oorspronkelijke bewouding, om
geven door een kring van woeste zandverstuivingen, welke allengs
door de grootsche bemoeiingen van het Staatsboschbeheer weder
in een immergroenen woudgordel worden herschapen, ligt idjd-
lisch schoon op de eindmoraine eener diluviale ijsbedekking het
Veluwsche dorpje Kootwijk; ook hier was in vroegere tijden, tot
zelfs nog niet zoo heel lang geleden, de dorpsschool gevestigd in
de benedenste verdieping van den waarschijnlijk reeds in het
begin van de 11 e eeuw gebouwden toren.
Nog in het begin van de 19e eeuw werd van dit locaal gezegd,
dat het in goeden staat was, doch ue toren van boven slecht,
vermits er voor weinige jaren de bliksem in was geslagen; het
bovenste ongeveer '/8 gedeelte van den toren werd daarom dan
ook in het jaar 18.38 afgebroken, waarbij een anker voor den
dag kwam met het jaartal 1010.
In het jaar 1799 het 5e jaar der Bataafche Vrijheid en
dus 4 jaren nadat de groote Gausz reeds de „methode der kleinste
kwadraten" had ontwikkeld ter toepassing op de berekening van
