io3
GRAADMETING. „VERGELIJKING VAN DEN NEDERLANDSCHEN
PLATINA-IRRIDIUMMETER N°. 27 MET DEN INTER
NATIONALEN METER M, AFGELEID UIT DE WAARNEMINGEN
DER NEDERLANDSCHE METERCOMMISSIE IN 1879 EN 1880;
BENEVENS EENE VOORLOOFIGE BEPALING VAN DE
LENGTE DER MEETSTAAF VAN DEN FRANSCHEN BASIS
TOESTEL IN INTERNATIONALE METERS"
door
Prof. Dr. H. G. van de Sande Bakhuyzen.
Uit hel Verslag van de Gewone Vergadering der Wis- en Natuurkundige
Afdeeling van de Koninklijke Akadenue van Wetenschappen te Amsterdam van
27 Juni 1914, Deel XXIII.)
Het hoofddoel dat de Nederlandsche metercommissie (Bosscha, Oude
mans en Stamkart) zich voorstelde te bereiken met dc waarnemingen
door haar te Parijs in 1879 en 1880 volbracht, was eene nauwkeurige
vergelijking van de beide Nederlandsche meters 19 en 27 met den
archiefmeter; dit doel is op uitnemende wijze bereikt, zooals blijkt uit
de verschillende verhandelingen van Bosscha. Daar wij meermalen
daarheen moeten verwijzen, zullen wij het deel en de pagina aangeven
der „Verspreide geschriften van Bosscha" in drie deelen uitgegeven.
Het belang van eene vergelijking der Nederlandsche meters, met
den te Parijs bewaarden internationalen platina-iridiummeter werd
evenwel door de Commissie niet uit het oog verloren. Op haar verzoek
vermoedelijk, werd dan ook in het protokol bij de overhandiging der
beide meters door de Fransche sectie der internationale metercom
missie aan de Nederlandsche commissarissen, Bosscha en Oudemans,
uitdrukkelijk vermeld: Cette remise est faite sous la réserve du droit
qu'aura le Gouvernement des Pays Bas de faire effectuer les comparaisons
entre ces metres et le prototype du Bureau international des poids et
mesures pour la determination de leurs equations a legard de ce mètre.
Doch niet alleen door het openen van de mogelijkheid om later de
vergelijking met den internationalen meter te verkrijgen, maar ook door
het verrichten van bepalingen te Parijs van de verschillen der Neder
landsche meters met meters die aan den internationalen meter zijn
aangesloten, heeft de Nederlandsche commissie er voor gezorgd, dat de
betrekking tusschen de lengten van onze meters en van den internatio
nalen meter kan berekend worden.
Hoewel de waarnemingen, welke voor deze berekeningen noodig zijn,
in Bosscha's verhandelingen uitvoerig zijn meegedeeld, en men slechts
hoogst eenvoudige berekeningen behoeft om die betrekking te vinden, zijn
