io6
Men verkrijgt ook eene waarde voor 27 M, door gebruik te maken
van de vergelijkingen met den archiefmeter A, en wel:
27 A bri.iï (Deel II, pag. 323),
A M +- 2,«.63 (Deel III, pag. 24 en 70),
dus 27 M8/2.74.
Deze uitkomst sluit zeer goed met de eerst gevondene. Daar ze echter
voor een goed deel berust op vergelijkingen, die ook bij het berekenen
van de eerste uitkomst gediend hebben, kan aan deze overeenstemming
weinig waarde worden gehecht. Met het oog op de grootte der middel
bare fout, 0/2.45, zou dus eene directe vergelijking van 27 en M. wel
gewenscht zijn.
Wanneer men de lengte van de meetstaaf van den Franschen basis
toestel in functie van den meter 27, die in de voorgaande nota is
meegedeeld1), door middel van de waarde 27 M-+■ 8/4.67 'n inter
nationale meters uitdrukt, vindt men:
L =4 M— 391/2.84 4 X 8/2.67 4 M 357,0.16.
De waarde van L is ook vroeger bepaald geworden in het Bureau
international des poids et mesures te Breteuil; toen werden, als
men de eenigzins onzekere verbetering voor de verandering in het mole
culair evenwicht buiten rekening laat, de volgende waarden verkregen,
waaraan ik de te Delft bepaalde toevoeg:
1903 Maart 4 M377/2.6 Breteuil.
1904 Juni 373-5
1907 Februari 363.7
1909 Februari 356.8
1909 December 358-4
1910 December 357.2
1911 J"11' - 355-3
1911 SeptemberOctober 358.4
1913 April —348.7
191314 DecemberJanuari 357-2 Delft.
Het blijkt uit deze getallen dat de meetstaaf in de eerste jaren tot
1909 in lengte is toegenomen 3). Van dat jaar af schijnt echter de
lengte vrij wel onveranderd gebleven te zijn; alleen in 1913 April
vertoont zich eene zeer sterke verlenging, waarvan later in de hier
Zie Tijdschrift voor Kadaster en I-andmeetkunde, Jaargang XXXI (1915) pag. 18.
T. POLÊE.
2) Zie over de Seculaire-» en tijdelijke» veranderingen van Invar de desbetref
fende mededeelingen in het artikel «Kwarts in mededinging met Invar» op
pag. 257, etc. van Jaargang XXX (1914) van het Tijdschrift voor Kadaster en Land
meetkunde. T- Polêe.
