188
astronomische observatoria, waar de kostbare eene lange reeks
van jaren dienst doende instrumenten zoowel als eene reusachtige
hoeveelheid tabelwerk betreffende de over groote tijdruimten
voortgezette waarnemingen op sexagesimale leest waren geschoeid
en waar de toepassing der decimale verdeeling dus op eigenaardige
moeielijkheden stuitte, werd weinig medewerking ondervonden.
Wèl werd de decimale verdeeling door Laplace ingevoerd in
zijn meesterwerk Traité de Mécanique Celeste, evenals de decimale
verdeeling van den dag, wèl werd zij bij zijne grootsche astro
nomische onderzoekingen ook toegepast door Leverrier, bekend
door zijne berekening van de elementen der loopbaan van de
toen nog onbekende planeet Neptunesafgeleid uit de anders
onverklaarbare storingen, welke de planeet Uranus onderging,
doch dit alles vermocht niet om ook in breederen kring veel
belangstelling voor de decimale verdeeling te wekken.
Gelukkig had ook een andere tak van dienst reeds tijdig het
troetelkind van Borda in bescherming genomen en daaraan
danken wij niet alleen eene der meest grootsche ondernemingen
op dit gebied, doch tevens voor het meerendeel ook onze thans
gebruikelijke decimale trigonometrische tafels.
De Service du Cadastre onder directie van Prony berekende
in de jaren 17941799 trigonometrische tafels volgens het deci
male stelsel, welke een kostbaar monument zijn voor alle tijden.
Deze Tables du Cadastre vormen in handschrift 17 deelen in
folio; zij bevatten de logarithmen der getallen van 1 tot 200000
en die der sinussen en tangenten van 10 tot 10 centesimale
secunden voor het geheele kwadrant en deze logarithmen zijn
berekend tot in 14 decimalen. Van dit handschrift bestaan twee
exemplaren, waarvan het eene berust in de bibliotheek van het
Institut de France, het andere aan het sterrekundige Obser
vatorium te Parijs.
Prony zelf getuigde ervan ter vergadering van het Instituut
op den 1 germinal an IX, dat hem opgedragen was niet alleen
om tafels samen te stellen, welke niets te wenschen overlieten
uit het oogpunt van nauwkeurigheid, doch er tevens van te maken
het meest uitgebreide en indrukwekkende cijfer-monument, dat
ooit was uitgevoerd of ontworpen, om aldus aan alles wat op
het metrieke stelsel betrekking had een grootsch, de aandacht
tot zich trekkend en vertrouwen inboezemend karakter te verleenen.
