197
Meetstaaf 4 X Meter 27391,85 mikron (Bakhuyzen);
==4 x Meter 27392,19 mikron (Wildeboer);
4 X Meter 27—391,48 mikron (Dieperink);
en gemiddeld bij o°:
Meetstaaf 4 X Meter 27—391,84 mikron.
Het grootste verschil van de drie uitkomsten bedraagt 0,71 mikron, en
uit eene berekening, gegrond op de uitkomsten, door de verschillende
waarnemers, onder verschillende omstandigheden verkregen, kan men de
te vreezen middelbare fout der einduitkomst, voor zoover deze van de
verrichte metingen afhangt, op omstreeks 0,2 mikron of een twintigmillioenste
van de totale lengte stellen.
Behalve van de metingen hangt echter de einduitkomst ook af van de
gebruikte waarden der uitzettingscoëfficiënten van meter en meetstaaf, en
het is bezwaarlijk te schatten hoe groot de onzekerheid is, die hierdoor
wordt verkregen.
Voor de berekening van de lengten der zijden van ons driehoeksnet
moet men de lengte van de gebruikte meetstaaf kennen ten opzichte van
de lengte van den te Parijs bewaarden internationalen meter, waarin ook
de zijden der driehoeksnetten der aangrenzende landen zijn uitgedrukt;
hiertoe is dus het verschil in lengte van den meter 27 en van den inter
nationalen meter noodig. Dit verschil kan worden afgeleid uit de waar
nemingen door de heeren Bosscha, Oudemans en Stamkart te Parijs
verricht en zoo men de hieruit berekende waarde gebruikt, verkrijgt men
voor de lengte van de meetstaaf in internationale meters:
Meetstaaf 4 X internationale meter 357,2 mikron.
Eene dergelijke betrekking tusschen de lengte van de meetstaaf en die
van den internationalen meter had men, vóór onze basismeting meermalen
te Sèvres (Pavilion de Breteuil) direct bepaald, en de beide laatste malen
daarvoor gevenden:
1911 Sept.Oct. 4 X internationale meter 358,4 mikron.
1913 April 4 X internationale meter 349,1 mikron.1)
welke uitkomsten schijnen te wijzen op eene groote verandering in de
lengte van de staaf, en het was juist deze verandering, welke ons aan
leiding gaf te Delft de vergelijking van de meetstaaf met onzen meter
27 te verrichten. Het blijkt nu evenwel, dat onze uitkomst zeer goed
sluit met die van de metingen te Sèvres in 1911, doch een groot verschil
vertoont met die van de metingen in April 1913.
Eene directe vergelijking te Sèvres was dus zeer wenschelijk, en de
heer Benoit, directeur van het Bureau international des poids et mesures
te Sèvres heeft, nadat de comparator aldaar weer geheel in orde was
gebracht, met groote bereidwilligheid, door zeer uitgebreide waarnemings-
In het verslag van de Akademie van Wetenschappen staat abusievelijk 348,7.
