«7
van onzen Oost-Indischen Archipel, den «.gordel van
Smaragd», die zich ter breedte van 150 en ter lengte van
omstreeks 450 dus over eene uitgestrektheid van niet minder
dan gedeelte van den omtrek der aarde langs den
evenaar slingert.
Een voorstel tot het doen van een voldoend aantal bepalingen,
waarvan de uitvoering geacht kan worden te liggen binnen het
bereik der beschikbare krachten van het Magnetische Obser
vatorium te Batavia, werd daartoe in 1903 aan het Gouver
nement gedaan, waarna de middelen werden verstrekt om
gedurende de jaren 1904—1907 de daarvoor noodige reizen te
kunnen volbrengen.
De opnemingen werden verricht door Dr. W. van Bemmelen
met uitzondering van die gedurende de beide laatste tochten
(Zuid- en Oost Borneo en Zuid- en Oost Celebes), welke
door den luitenant ter Zee F. H. Sta ver man, Onder-directeur
van het Observatorium werden gedaan.
In de jaren 1874—1877 was onze Archipel ook reeds opge
nomen door Dr. van Ryckevorsel; de onzekerheid betreffende
het bedrag der seculaire variatie» maakte het evenwel ietwat
bezwaarlijk de uitkomsten van deze opneming tot op onzen
tijd te herleiden, doch omgekeerd waren zij weder van onschat
bare waarde om deze veranderingen zelf grondig te leeren
kennen, waarbij dan verder ook nog dienst konden doen de
uitkomsten der waarnemingen, welke in 1847 1849 door den
Engelsman Elliot op talrijke plaatsen in onzen Archipel
waren verricht.
De waarnemingen van Dr. van Bem melen werden gedaan
met eenen nieuwen «theodoliet-magnetometer» N°. 94 van
Elliot-Brothers en een «dnclinatorium» N°. 36 van Barrow,
van welke instrumenten de «constanten» ten opzichte van de
standaard-instrumenten te Weltevreden waren bepaald.
Eene afzonderlijke vermelding verdient hierbij de door Dr. van
Bemmelen ontworpen inrichting om de «inclinatienaald» om
te magnetiseerenhet daarvoor vervaardigde apparaat bestaat
uit een kistje (24 X 16 X '4 c.M.) wegende slechts 6 K.G.,
waarin zich een accumulator bevindt van de lichte soort, zooals
bij automotoren in gebruik zijn, met 2 cellen en verder een
draadklos, waarin van buiten af een houten laadje kan worden
