88
geschoven. In dit laadje is eene gleuf, waarin de «inclinatie
naald» kan worden gelegd en nu is het voldoende den stroom
gedurende een onderdeel van eene seconde te sluiten om de
«naald» om te magnetiseeren.
Deze methode is veel handiger, sneller en veiliger dan het
gebruikelijke bestrijken der naald met groote hulpmagneten.
Verder bevat het kistje eene schijf met lange soepele geleidings
draden, waarop twee draad win dingen zijn bevestigd, onderling
tegenovergesteld gewonden en ieder van een drukcontact voor
zien; deze «solenoïde» dient om de slingeringen van den «Colli-
matormagneet» zoo noodig te dempen, zoodat ook daarvoor
geen hulpmagneet, die altijd een gevaar voor storing van het
«magnetische veld» medebrengt, behoeft te worden gebruikt.
In het kistje wordt verder een klein electrisch handlampje van
4 «Volt» medegevoerd om bij donker weer en zoonoodig ook
des nachts de verdeelde cirkelranden af te kunnen lezen, wat nog
al eens noodig kan zijn bij de beperkte scheepsgelegenheid naar
en het korte oponthoud op verafgelegen en dientengevolge weinig
bezochte plaatsen.
Hoewel ten behoeve van de «declinatie» waarnemingen h.et
astronomische azimuth in den regel naar de zon werd be
paald, moest bij deze nachtelijke waarnemingen dus gebruik
worden gemaakt van de een of andere ster of planeet.
De Chronometers werden veelvuldig gecontroleerd, zoo bijv.
te Garoet door telegraphische vergelijking met «Batavia»,
te Soerabaja en Singapore met behulp van den «tijdbal» en
verder op talrijke plaatsen door middel van waarnemingen met
den reflectie-cirkel.
De horizontale intensiteit werd bepaald zoowel met behulp
van de «vibratie» als van de «deflectie» - methode en
de inclinatie in den regel door middel van 3 of 4 naalden.
Merkwaardigerwijze werd bevonden, dat de «agone» welke
volgens de magnetische kaarten der Britsche Admiraliteit voor
het jaar 1900 nog 1400 K.M. ten Westen van Atjeh zou
moeten liggen, in 1904 over deze landstreek liep. Dat de
seculaire variatie hier in een tal jaren 2° zou hebben
bedragen is niet aan te nemen, zooals trouwens ook uit de
waarnemingen op naburige plaatsen blijkt, terwijl evenmin kan
worden gedacht aan locale afwijkingen onder den invloed
