door Thomas (1820). Verstillende andere constructies volgen
hetzelfde beginsel; bekend is o.a. het systeem Odhner.
Toch is hiermee het ideaal niet bereikt. Direct vermenigvuldigen
doen deze machines niet. Men moet, behoudens kleine kunst
grepen zooveel malen ronddraaien als de som der cijfers van de
vermenigvuldiger bedraagt.
Doch ook om direct te vermenigvuldigen is men een eind op
weg. De machines van L. Bollée (1889) en O. Steiger (1892)
maken het mogelijk met een getal van 1 cijfer direct de ver
menigvuldiging uit te voeren. Het aantal omwentelingen van die
machines wordt dus gelijk aan het aantal cijfers van den ver
menigvuldiger. Bij de laatstgenoemde constructie verspringt boven
dien de productenkast automatisch na elke omwenteling. De
rekenmachines zijn bestemd voor werk, waarbij veel decimalen
nauwkeurig berekend moeten worden. Inhouds- en coördinaten-
berekeningen meetpunt- en veelhoeksberekeningen, deze zijn alle
zeer geschikt voor de machine. De voordeelen zijn grootere snel
heid, grootere betrouwbaarheid, minder inspanning.
II. Tabellen. Wanneer men herhaalde malen berekeningen naar
eenzelfde formule moet uitvoeren, komt men er toe, het resultaat
voor de verschillende waarden op te schrijven, teneinde daarvan
opnieuw te kunnen gebruik maken, wanneer de berekening met
dezelfde gegevens nog eens moet worden uitgevoerd. Het op
schrijven moet zóó stelselmatig geschieden, dat de te voren ver
richte berekening gemakkelijk is terug te vinden. Men rang
schikt b.v. naar opvolgende waarden der gegeven grootheden.
Heeft men een collectie waarden berekend, zoo dat opvolgende
uitkomsten in die rangschikking niet te ver uit elkander loopen,
dan is men in staat ook voor gegevens gelegen tusschen 2 te
voren berekende waarden, de uitkomsten eenvoudiger te vinden.
De betrekking tusschen kleine verschillen van gegevens onderling
en de daarbij behoorende uitkomsten is veel eenvoudiger dan de
betrekking tusschen de functies zelf. bedoelde, bewerking
'interpolatieis vooral dan zeer eenvoudig, wanneer voor bepaalde
ronde gelijkmatig opklimmende waarden der gegevens de uit
komsten worden berekend. Dit heeft tot het vervaardigen van
tabellen geleid. Het zijn dus verzamelingen van uitkomsten van
vooraf verrichte berekeningen, behoorende bij gelijkmatig op
klimmende ronde waarden van gegevens. Het nut is dan alleen
22
