g8
visibile-» reeds hebben gezegd, worden op de instrumenten van
den heer de Koningh in den laatsten tijd reeds kijkers aange
bracht met ietwat grooter optisch vermogen, dan totnogtoe bij
dergelijke instrumenten veelal gebruikelijk was en zoo zijn dan ook
dezekadaster-theodolietjes van flinke kijkers voorzien. De loupen
eveneens van voldoend optisch vermogen werden op practische
wijze aangebracht en geven met behulp van cylindrische reflec
toren een prettig belicht beeld van rand- en noniusverdeeling.
De lengte der verdeelingsstrepen van den rand maakte
voorts een punt van nauwgezette overweging uitde lengte dezer
strepen werd om practische redenen korter genomen, dan veelal
gebruikelijk is. Verschijnselen van optisch-physiologischen aard
nopen tot de wenschelijkheid om de lengte der deelstrepen binnen
zekere grenzen te houden, daar bij lange strepen tengevolge van
het bund eivormige «aspect» de onderlinge afstand kleiner
schijnt, dan bij kortere strepen, waardoor de aflezing wordt be-
moeielijkt, ook wat de schatting der onderdeelen op den nonius
betreft. Te kort mogen de deelstrepen ook weer niet zijn, omdat
dan de meer of mindere mate van samenvalling der strepen van
nonius en rand weder minder goed kan worden beoordeeldbij
theodolieten met Hensoldtsche afleesmicroscopen kunnen te
korte strepen verder last veroorzaken bij het evenwijdig stellen
van de strepen der verdeeling op het diaphragma van de micros
copen met die der verdeeling van den rand.
Doelmatig werd het daarom geoordeeld voor de lengte der
halvegraadstrepen het dubbelte nemen van den afstand
der strepen en voor de lengte der volle graadstrepen wederom
ongeveer het dubbel van de lengte der halve-graadstrepen.
Bij de verdeeling der randen van deze theodolietjes werd hier
mede rekening gehouden, met uitzondering echter van N°. 847,
welk instrument bij wijze van proef het eerst werd afgewerkt.
De alhidade bleek in den regel op de juiste hoogte te liggen,
slechts 'n enkelen keer behoefde hierin iets te worden verbeterd;
vooral te hooge ligging der alhidade kan spoedig hinderlijk zijn,
daar bij het afdraaien van den binnenkant der verdeelde zilver-
strook van den limbus geen mathematisch scherpe «kanthoek»
optreedt, doch in meer of mindere mate ietwat «afronding» kan
plaats vinden, waardoor dan de vizierlijn in de loupe bij te hooge
of ook zelfs bij normale ligging van de alhidade tegen het voor-
