70
eenige absolute grondbegrip en door den Göttinger hoogleeraar
Felix Klein werd dit gekarakteriseerd als «die Arithmetisie-
rung der Wissenschaft»; de Meetkunde wordt daardoor een
voudig een hoofdstuk der hoogere Rekenkunde. De Rekenkunde
is de eenige wetenschap, waarvan de grondslagen en de begrippen
in het algemeen onberispelijk streng zijn en geen enkel onderdeel
der Wiskunde kan daarom strengworden genoemd, zoolang het
niet tot Rekenkunde gemaakt of «gearithmetiseerd» is.1) De
groote Gauss met Henri Poincaré behoorende tot de groot
meesters der mathematici van den jongsten tijd noemde daarom
ook de Rekenkunde de «Koningin der Wetenschappen».
De oudste sporen dezer «Arithmetica numerosa» zijn ons be
houden gebleven in den Papyrus «Rhind», dateerendeuitde 17e eeuw
voor Chr.Ahmes, de samensteller van dit manuscript, geeft
daarin een vrij volledig overzicht van de bekwaamheden der oude
Aegyptenaren op arithmetisch en geometrisch gebied. De (reken
kunst» stond toen reeds op een vrij hoogen trap van ontwikke
ling, doch de meetkunstige praestaties van Ahmes en zijne
tijdgenooten waren nog vrij primitief; toch hadden zij reeds
eenig begrip van trigonometrische verhoudingen.
Tusschen de wiskundige wetenschap der oude pyramiden-bouwers
en die der latere Grieken bestond een innig verband; vooral
bij Pythagoras van Samos, den stichter van de naar hem ge
noemde wijsgeerig-mathematische school (omstreeks 540 v. Chr.)
treedt dit sterk op den voorgrond. In deze «school» vierde het
«getal» hoogtij; alles bestaat slechts door orde en regelmaat;
de wereld zelf is een harmonisch geordend geheel (0 zótrpot; de
Kosmos). Eene verhouding van maat kan alleen door getallen
worden uitgedrukt en deze samenhang tusschen maat en getal
voerde tot het stelsel, dat het beginsel der getallen ook in het
algemeen het beginsel van alles is. De «pythagoreesche»
school is van grooten invloed geweest op den ontwikkelingsgang
der wiskunde en wat de mathematische beteekenis van Pytha
goras betreft, denke men slechts aan het beroemde «theorema»,
door de Arabische geleerden in hunne bloemrijke taal genoemd
«de figuur der bruid».
Dat 3, 4 en 5 lengte-eenheden samen een rechthoekigen drie-
Prof. Dr. Hk. de Vries. «De Vierde Dimensie», blz. 3.
