85
salaria so gering, das die Mutter gewisslich Hunger leyden
müsste, wann die Tochter nichts erwürbe».
Na Kepplers tijd verloor de Astrologie dra veel van haren
vroegeren luister. Belangrijke gebeurtenissen uit het tijdperk der
middeneeuwen waren vooral de invoering van de «nul» in het
cijfersysteem en van de negatieve getallen in het algebraïsch
teekensysteem, waarmede de eerste pogingen werden ingeleid tot
verbetering der symbolische systemen als voertuig der wis
kundige gedachten. De ontwikkeling der astronomische weten
schap zoowel als de eischen, welke door den opbloei van handel
en verkeer aan de menschelijke samenleving werden gesteld,
deden hoe langer hoe meer de behoefte gevoelen aan hulpmid
delen, waardoor zóówel het geestelijke verkeer onder de geleerden
als de gedachtenwisseling in de maatschappelijke samenleving
kon worden bevorderd.
Dergelijke hulpmiddelen waren de symbolensystemen voortge
komen uit de geniale vindingen van een Neper en Bürgi, een
Newton en Leibnitz, een Descartes en zoovelen meer uit den
nieuweren tijd; de toepassing van telkens eenvoudiger, telkens
meerzeggende symbolische uitdrukkingen brengt telkens inge
wikkelder en telkens zwaarder problemen binnen het bereik van
ons, bevattingsvermogen en de technicus van heden verkrijgt met
behulp van eene eenvoudige algebraïsche of differentiaal
vergelijking, zijn logarithmentafel, zijne rekenmachine of zijn
planimeter in weinige oogenblikken resultaten, welke volgens
de primitieve methoden der «oudheid» slechts ten koste van een
menschenleeftijd aan inspanning zouden kunnen worden verkre
gen, zoo ze al bereikbaar waren!
«Of wij de-verhouding-van-de-lengte-van-de-diagonaal-
van-een-vierkant-tot-die-der-zijde door evenzooveel woorden
of enkel door het symbool z uitdrukken, verandert niets aan
het wezen der zaak, maar onnoemelijk veel ten opzichte van de
oeconomie van ons denken; eene korte, symbolische probleem-
stelling maakt geesteskrachten vrij, die weder ten bate van de
probleem oplossing kunnen worden aangewend».
Ook gedurende het tijdperk der zoovaak minder welwillend
beoordeelde middeneeuwen werd in dit opzicht heel wat gedaan
Prof. Dr. G. Mannoury. Geschiedenis der Wetenschappen (Wis
kunde). Blz. ioi.
