17
Het is interessant op te merken, dat de aanleiding tot dit werk een
soortgelijke was, als die welke aan de Pruisische ruilverkavelingen het leven
gaf. De afkoop van een zakelijke last de jaarlijksche levering van
eenige honderden mudden koren werd zoo geregeld, dat de belasting-
heffer van ouds de hertog van Bourgondië toen de koning van
Frankrijk zou worden schadeloos gesteld door grondeigendom; daar
over konden alle belanghebbenden in die tijden, waarin het geld nog
niet de groote rol van thans in het ruilverkeer speelde, het gemakkelijkst
beschikken. Ieder eigenaar zou van de talrijke kleine verspreid iiggende
akkers, die hij bebouwde een deel moeten afstaan, toch zou het geheel
van den afgestanen grond voor een behoorlijk ingericht landbouwbedrijf
geschikt moeten zijn. Men heeft om aan deze eisch te voldoen, de
methode toegepast, die wij thans ruilverkaveling, noemen, de eigendommen
verschoven, en samengevoegd, zoodat na de bewerking de 3°° bij de
zaak betrokken eigenaren samen slechts 400 a 500 perceelen behoefden
te bebouwen. Behalve op samenvoeging werd ter dege gelet op den
gqeden perceelvorm, goede afwatering, toegankelijkheid der perceelen en
vrijmaking van lastige erfdienstbaarheden, zoodat deze eerste Fransche
ruilverkaveling nog als model kan dienen voor ondernemingen van
onzen tijd.
Later in de 18e eeuw vinden wij andere dergelijke ondernemingen in
Lotharingen (Roville (1771) Neuvilier-sur-Moselle) en de omtrek van Dijon.
Bij al deze ruilverkavelingen, had men de toestemming van alle belang
hebbenden, en waar die niet onmiddellijk kon worden verkregen, werden
de opposanten door betalingen van vergoedingen tevreden gesteld. Eerst
later omstreeks de 19e eeuw, is er sprake van gedwongen deelname aan
ruilverkavelingsondernemingen, zonder dat het evenwel tot een wettelijk
voorschrift daaromtrent is gekomen.
Dat er in sommige gevallen door vrijwillige ruilverkaveling ook in onzen
tijd wel eens wat goeds is tot stand te brengen, bewijzen, naast de ver
kaveling der Ballumermieden, die ik zoo straks noemde, de werkzaam
heden van den Franschen landmeter van het Kadaster Gorce te Nancy,
die na i860 in het departement Meurthe-et-Moselle talrijke werken van
dien aard heeft tot stand gebracht. Zij dragen meer net karakter der
Zuid-Duitsche Flurbereinigungen, hebben dus minder ten doel het aantal
perceelen te verminderen, dan wel het tot stand brengen van duidelijke
grenzen, afpaling dier grenzen (abornement-Vermarkung) afronding van
eigendommen en het verschaffen van behoorlijke toegangswegen en water -
loopen. Gorce greep de vernieuwing van het kadaster in zijne gemeenten
aan om dergelijke werken tot stand te brengen.
Daar in deze van geen dwang van weerspannigen sprake kon zijn, is
in vele gevallen het werk in kleine kring beperkt.
