98
pisch onderzoeken welke vezels in het papier voorkomen en bij
benadering welk percentage van vèrschillende vezels, doch men
kan niet langs microscopischen weg vaststellen of de vezels van
nieuwe lompen afkomstig zijn. Wel kan men uit andere eigen
schappen (breeklengte en rekbaarheid, weerstand tegen vouwen
en kreukelen, afwezigheid van zuren) de taaiheid en vermoedelijke
duurzaamheid van een bepaald fabricaat bepalen (C. W. Hoffmann,
Papier en papieronderzoek, Tijdschrift v. K. en L. jaargangen
1901, 1902 en 1903 en de daar aangehaalde schrijvers).
In den oorlogstijd was het reeds moeilijk aan de vraag naar
papier eenigszins te voldoen; aan vervaardiging van buitengewone
qualiteit werd niet gedacht.
Gelukkig voor het hierjbij betrokken algemeene belang was de
Ingenieur-Verificateur der domeinen in bezit van teekenpapier
van buitengewone sterkte, dat reeds tientallen jaren werd gebruikt,
zonder eenig teeken van verval te vertoonen.
Hij meende, zonder bezwaar voor zijn dienst, daarvan een aan
tal vellen, tegen toezegging van restitutie, ter beschikking van
de vernieuwing van het kadaster te kunnen stellen; doch nu de
onvoorziene schaarschte aan grondstoffen den aanmaak van sterk
papier zoo buitengewoon moeilijk heeft gemaakt, is ook zijn
voorraad dermate geslonken, dat er nog alleen beschikbaar is
voor de minuten van de akten, welke de Domeindienst opmaakt.
Vroeger werd het ook gebruikt voor de kopieën van die akten,
veldschetsen, veldwerken, enz., wat zonder bezwaar geschieden
kon, omdat dit papier niet duurder was dan de in den handel
aanwezige teeken- of hollandsche papieren.
Gezamelijk hebben wij in de laatste maanden getracht papier
te verkrijgen dat aan de strengste eischen voldoet. Daartoe werden
leveringsvoorwaarden gesteld, eenigszins hooger dan die voor het
beste Pruisische Normaalpapier.
Nadat verschillende fabrikanten en groothandelaars verklaard
hadden niet in staat te zijn dat papier te leveren, werd de firma
G. Schut Zonen, papierfabrikanten te Heelsum, die in het
bezit waren van eene belangrijke hoeveelheid nieuwe wit linnen
lompen, bereid bevonden, papier naar de gestelde voorwaarden
te leveren, onder eenig voorbehoud wat de breeklengte betreft.
In onderstaande lijst zijn naast elkaar vermeld de gestelde
voorwaarden, de uitkomsten van het onderzoek van het vervaar-
