94
geschiedt met behulp van den hoogterand en zijn afleesinrichting,
heeft bij 't Hollandsche instrument plaats met het daartoe aange
brachte niveau; verder is de bijzonder ingerichte statiefkop en de
bevestiging van het instrument daarop doeltreffender dan de af
beelding in genoemd „Zeitschrift" voor het Duitsche instrument
aangeeft.
Aan de beschrijving in jaargang 1909 blz. 245 zou kunnen
worden toegevoegd, dat de praktijk de overbodigheid heeft be
wezen van de visierinrichting, gevormd door het dradenkruis
onder in de klemschroefbuis en het losse-boven op die buis passende-
visierdekseltje. Voorloopige centreering met een los schietlood
voldoet uitstekend en brengt het voordeel mee, dat de kijker op
het instrument bevestigd kan blijven, Ook de .coulissen-inrichting
van den statiefkop kan achterwege blijven; ze werd dan ook
voor de Nos 855 en 856 niet aangebracht.
Waar nu vast staat, dat in 't bijzonder bij veelhoeksmeting hooge
eischen gesteld moeten worden aan het viseeren en centreeren,
meenen wij belangstelling te mogen verwachten voor het antwoord,
dat de praktijk van eenige jaren (met een respectabel aantal op
stellingen) geeft op de vraag hoede centreerinrichting deKoningh
voldoet.
Welnu dat antwoord is onverdeeld gunstig.
Waar de bij kad.-steenen gebruikte viseer-roeden, de bij gas
buizen aangewende staafjes enz. steeds zeer goed voldeden, blijft
het gebruik van drie (of meer) drievoeten, met omzetting van
het instrument, uitzondering en kunnen wij ons dus bepalen tot
het centreeren. Dat optische centreering in 't algemeen de voor
keur verdient boven schietloodopstelling, de praktijk onder velerlei
weersgesteldheid leert het dagelijks. Een afzonderlijk „Nagel"-
instrumentje is in strijd met de eischen van beknoptheid en ge
makkelijke vervoerbaarheid, die aan een veelhoeks- en gewonen
dienst-theodoliet gesteld moeten worden, de praktijk doet ons de
bovengenoemde centreerinrichting als de oplossing bij uitnemend
heid kennen. Zij verschaft ons, bij de gewenschte nauwkeurigheid:
ie. snelheid-, de opstelling vereischt niet de helft van den tijd,
noodig bij schietloodgebruik
2e. zekerheid-, bij ronddraaien van den kijker beschrijft het
dradenkruis van den kijker een cirkeltje van een paar
tienden millimeter middelijn
