magneetnaald, niet onmiddellijk oriënteeren: men kan het planchet
niet zoo draaien, dat de erop voorkomende richting a b evenwijdig
is aan de richting A B op het terrein en dat de lijn pa valt
langs P A, omdat p nog niet bekend is. En zeker kan men dus
niet p juist boven P plaatsen, hetgeen bij nauwkeurige opstelling
bovendien vereischte zou zijn, doch wat niet van belang is bij
teekenen op kleine schaal als i 10000 of i 25 000. Wel kan
men de liniaal leggen door a en A vizeeren en langs de liniaal
een potloodlijn trekken, daarna het planchet vast laten staan door
de klemschroef tegen de verticale draaiingsas en de liniaal leggen
door b gericht op B en weer de potloodlijn trekken, waardoor
de hoek y, waaronder A B van P uit gezien wordt, geteekend is.
Dat het snijpunt y niet juist boven P ligt, wordt hier buiten
beschouwing gelaten in verband met den grooten afstand der
punten A en B. De derde aldus te teekenen potloodlijn cC
snijdt de beide vorige niet in één punt, zooals wel het geval zou
zijn, indien het planchet georiënteerd ware geweest, doch in twee
punten (3 en a.. De driehoek a, (3 y wordtfoutcndrichoek genoemd
Verschillende wijzen bestaan er waarop de topograaf in het
gestelde geval het punt p kan construeeren, of zooals hij het
noemt zijn planchet kan «stationneeren»deze zijn uitvoerig be
handeld in het boek van generaal Sc huize «Das militarische
Aufnehmen».
Eene nadere uitwerking van een dier grafische oplossingen van
het vraagstuk is te vinden in Dr. J. Petersen «Methoden en
Theorieën» (vraagstuk 396) en deze is verrassend. Zij luidt als volgt:
Teeken den fontendriehoek tx, (3 y.
Zet af in (3 op (3 y een hoek gelijk
aan </aby en'in y op y[3 een hoek
gelijk aan <fac (3 (met inachtneming 1
van de richting dezer hoeken). Ver-
bind het snijpunt p' der niet samen-
vallende beenen met a en richt ap'
door het planchet te draaien op A. "--Szi
Zet het planchet vast en richt door b /ff
op B, dan is het snijpunt van p'a ':'f/ y
en b B het gezochte punt p. fi'ï -
De cirkel door a, b en y is de
meetkundige plaats der punten, van
52
