72
wich volgt hieruit voor het lengteverschil Cambridge-Green
wich resp.
in 1866 4u44m30,Ö9s
1870 4 44 31,065
1892 4 44 31,12
In 26 jaar is het lengteverschil dus toegenomen met o'^s,
waaruit dus eene vergrooting van den afstand zou volgen van
ongeveer 1/ioo tijdsecunde of omstreeks 4 M. per jaarde naar
wij willen hopen spoedig door de Internationale Aardmeting
uit te voeren radiographische bepaling van het lengteverschil
zal moeten uitwijzen in hoeverre de oudere bepaling van 1866
vertrouwen verdient en in welke mate de vergrooting van den
afstand realiteit bezit.
Edward Sabine bepaalde in 1823 uit 12 Maanculminaties
en 110 Maansafstanden de lengte van zijn station op het naar
hem genoemd eiland op 1u 15lu 19,8stijdens de 2« duitsche
Noordpooltocht in 1869/70 werd uit Maanculminaties en Ster
bedekkingen, voor het Duitsche station op dat eiland eene lengte
afgeleid van iui5mi7.7s. Het observatorium van Sabine lag echter
ongeveer 560 M. ten westen van het Duitsche station, waaruit
voor de lengte van dat observatorium volgens de Duitsche bepaling
zou volgen: iu 15™ 21,9s; dit zou dus wijzen op eene vergrooting
van de lengte van 2,1s of ongeveer 260 M. in 47 jaren. Ook de
bepaling der lengte van Haystak zoowel door deze Duitsche
poolexpeditie als door de Deensche expeditie in 1906/8 voert tot
eene vergrooting van den afstand tusschen Groenland en Europa.
Wegener gaat bij zijne beschouwingen uit van de veronder
stelling, dat de afscheuring van Amerika begonnen is in den
vroeg tertiairen tijd en wel in het Zuiden; de afscheiding zette
zich geleidelijk noordwaarts voort, zoodat in den kwartairen
tijd ook Groenland los kwam van Europa. Hij wijst dan verder
op de kenmerkende tegenstellingen bij de kusten van de Stille
Zuidzee en die van den Atlantischen Oceaan. De eerste dragen
veelal het karakter van «druk» en «samenschuiving», de
laatsten van «trek» en «afsplitsing».)1) Bij het voortdurend
westwaarts dringen van de Amerikaansche schol werden de wes-
Dr. Alfred Wegener, Die Entstehung der Kontinente-Peterm. Mitt. 1912,
S. 305, etc.
