140
Aldus verkrijgt men de plattegrond van het terrein met de
hoogtelijnen onder verschillen van bijv. 5 of 2V2 meter.
Uit deze kaarten vervaardigt eene afzonderlijke, met genoemd
Konsortium in verbinding staande, fabriek te München reliëfkaarten,
als verkleinde modellen van de natuur. Deze kaarten zijn, vooral
bij bergterrein, van bijzonder belang voor den ingenieur bij het
ontwerpen van wegen, waterleidingen, irrigaties, spoorwegen, pijp
leidingen voor petroleum, enz.
In ons Indië zal zich voor deze photo-cartografie ongetwijfeld
een groot veld van werkzaamheid kunnen ontwikkelen.
Aan Prof. Hugershoff komt de eer toe het eerst een apparaat
de Autokartograph» voor verwerking van luchtphoto's tot
kaarten te hebben ontworpen en in gebruik gesteld.
Prof. Pulfrich met zijn staf van ingenieurs aan de fabriek
van Zeiss tracht hem te overvleugelen.
Aan die fabriek werden voor verwerking van photo's, in onder
ling verband, op den beganen grond genomen, reeds voor jaren
apparaten vervaardigd gelijksoortig aan de latere vinding van
Hugershoff (stereo-comparator, stereo-autograph). Voor photo's
uit vliegtuigen bouwt zij reeds vele maanden aan een apparaat
(stereo-planigraph) waarbij zooveel mogelijk alle berekeningen
zullen uitgeschakeld worden. Hierdoor zou inderdaad veel tijd
bespaard kunnen worden.
Alvorens toch het apparaat van Hugershoff in werking te
kunnen stellen moeten verschillende factoren berekend worden
voor elke photo, zooals: de oriënteering der optische as van de
camera, de hoek tusschen de doorsnede van het horizontale vlak
door het hoofdpunt met de lengteas der photo (Verkantung) en
de helling der photo met het horizontale vlak (Neigung). Daartoe
moeten voor elke photo de ruimtecoördinaten van minstens drie
punten bekend zijn.
In een vlak land, als het onze, is de toepassing der photo-
grammetrie veel eenvoudiger dan in berglandschappen. Terwijl
men daar meerdere photo's, in schuinen stand van de optische
as der camera, van hetzelfde terrein moet nemen, kan men hier
met ééne opneming bij ongeveer verticalen asstand volstaan.
Iedere photo is, indien een goede lens wordt gebruikt, een zeer
nauwkeurige perspectief. Zijn daarvan de «Verkantung» en de
«Neigung» gemeten of berekend, en is het landschap een hori-
