door de waarnemer eene groote mate van bewegingsvrijheid
verkreeg en in den onheilvollen wereldkrijg zien wij dan ook het
vliegtuig en de luchtfotografie schier onafscheidelijk verbonden.
In September en October 1914 werd aldus van Duitsche zijde
het «IJsergebied» opgenomen en van dien tijd af ontwikkelde zich
ook snel de fotografie uit de lucht bij de geallieerden.
Aan Duitsche zijde waren in gebruik: de pistoolcamera met
platen van 9 bij 12 c.M. brandpuntsafstand (F.)= 25 c.M.; de camera
systeem lea, etc. met platen 13 18 c.M., F 25 c.M.; de vergrooting
der brandpunten nam allengs toe tot F 30, 36, 42, 50, 70, 75
en 120 c.M., bij een plaatformaat van 13-18 c.M.; platencassetten
voor 6 en 12 platen werden ingevoerdbij een camera F 50 c.M.
werd de plaatgrootte opgevoerd tot 2430 c.M.; toepassing van
filmcassetten voor 50 opnamen; de automatische camera, de
«Reihenbild» met 120 M. film, aandrijving door windturbine,
later door dynamo; eveneens automatische aandrijving voor de
«Flugkamera F 50 c M. plaat 2430 c.M. met filmcassette voor
80 opnamen; toepassing van hoekmeters in de camera, «hellings-»
en «draaiingshoek» worden mede gefotografeerd; toepassing
van het «Entzerrungsapparat»-systeem Liesegang tothetcen-
treeren der opnamen; toepassing der stereoscopie; ontwikkeling
der luchtfotogrammetrie, vooral sedert 1918 door Prof. Hugershoff
en Dr. Cranz, e. a.
De ontwikkelingsgang aan geallieerde zijde was ongeveer
als volgt.
Eerst gebruik van gewone camera's, later van geinterneerd
materiaal en copie van Duitsche toestellen; filmapparat Douchet-
Zolliger (Italië), formaat 66 c.M.; camera 1318 c.M. met
magazijn van 12 platen, F 25 of 26 c.M.; camera 1824 c.M.
F 50 en 52 c.M.; camera 18 24c.M., F 120 c.M.; half en geheel
automatische camera's, ThorntonPickard (Engeland), F 24 c.M.,
plaat 912 c.M.; camera «Ram» met wisselbaar brandpunt van
25, 50 en 120 c.M., plaat 1824 c.M, magazijn voor 50 platen;
camera Broek (Amerika), plaat 1012V2 c.M., F 30 c.M.; film
apparaten van Duchatellier en Lenaudel (Frankrijk) en Folmer-
Schwing (Amerika), 18 24, film, F 50 c.M.; camera 1824 c.M.,
F 25 c.M. op het laatst van den oorlog, lens Berthiot; «l'appareil-
redresseur» van L. P. Clerc in 't begin van 1916, later
«l'appareil de restitution» van Roussilhe.
to
